zaterdag, december 30, 2006

Hoe groot is Nigeria?

In Nigeria is opnieuw een volkstelling gehouden. 140 miljoen mensen. Verschillende eerdere tellingen waren afgeblazen vanwege fraude.

Het is in het belang van elk van de 36 deelstaten en van elk van de bevolkingsgroepen om zoveel mogelijk mensen te hebben, omdat het (belasting-)geld in Nigeria maar in heel beperkte mate van de bevolking naar de federale kas stroomt, maar vooral, vanuit de olie-inkomsten, van de federale kas naar de deelstaten.

Voor zover ik het kan zien, zijn er dus alleen maar factoren die de bevolkingsaantallen omhoog drijven en nauwelijks factoren die ervoor zorgen dat die aantallen lager worden.
Ik weet ook niet of het opnieuw gedaan is met duizenden mensen met laptops en digitale camera's die iedereen in een computersysteem moeten zetten, zoals het met de invoering van het ID kaart een paar jaar terug gebeurde, maar zelfs dat voorkomt volgens mij niet dat de getallen omhoog gaan.

Kortom: het zou mij niet verbazen als het werkelijke aantal wat lager zou liggen.
Aan de andere kant, Nigeria doet het goed qua corruptie: een gedeelde 142ste plaats van de 163. Terwijl het een aantal jaren hiervoor steeds de in de laagste 5 stond en soms zelfs kampioen was.

dinsdag, december 19, 2006

Migratie: niet nieuw

Beste economische migranten,

Er is best wel veel over jullie te doen. De meeste mensen vinden het niet zo'n goed idee dat jullie vanuit allerlei Afrikaanse landen de wereld over zwermen op zoek naar een plek om te wonen en vooral om geld te verdienen.

Toch staan jullie best in een goede historische traditie, misschien dat je daar wat tips uit kunt halen. Een heel aantal Nederlanders migreerde naar Zuid Afrika. Ging er gewoon wonen en toen meer land nodig was: gewoon verder naar het noorden en oosten. De oorspronkelijke bewoners dachten dat het land van hen was, maar dat was natuurlijk niet zo. Als er mensen van een andere huidskleur komen, mogen die het gewoon innemen. De 'helden van Zuid Afrika' hebben dan ook dapper gestreden tegen de gemene inboorlingen die hen weg wilden hebben.

Naar Amerika ging het net zo: Britten, Fransen, Nederlanders, Spanjaarden, Zweden en wat dies meer zij. 't Begon allemaal aan de Oostkust en bleef er ook een hele poos, maar tussen 1800 en 1860 hebben deze migranten de rest van wat nu de USA is ook overgenomen. Mensen werden verdreven van de 'commons' in Engeland, Duitsland en Rusland. Die werden overgenomen door grote estates. "Internally Displaced People" dus.
Zelfde principe als in Zuid Afrika: andere huidskleur, dan mag je het gewoon overnemen. Wel aardig als je dan wat reservaten overlaat voor wie er eerst woonden. Moet je natuurlijk wel oppassen dat ze daar niet teveel buiten komen.

Dit zegt niks over mijn visie op economische migratie. Ik weet niet of ik wel een uitgekristalliseerde visie heb. De overeenkomst viel me in ieder geval op. In ieder geval is het soms fundamentalistische geloof in "vrije handel" erg contrasterend in het ongeloof in "vrije wandel".

donderdag, december 14, 2006

Meer vrije tijd

Vandaag op een workshop vertelde iemand het volgende:

In Guinee Bissau was een waterproject.

  • Er werd een evaluatie gedaan. Conclusie: de waterpompen deden het en de meesten werden ook onderhouden.

  • Er werd een vervolgstudie gedaan naar de verdere impact. Conclusie: hygiene was toegenomen, gezondheid ook en er was meer tijd beschikbaar vanwege verminderde ziektelast en vanwege minder tijd besteed aan water halen.

  • Er werd nog een vervolgstudie gedaan naar de nog verdere impact: waar leidde de extra beschikbare tijd toe? Conclusie: niet tot extra werk of productiviteit maar alleen tot meer vrije tijd.

  • Eindconclusie: teleurstelling - project op zich wel gelukt maar niet geleid tot gewenste eindresultaten.

De helft van de mensen begon te grommen - en gaf daarmee aan dat hiermee misschien juist wel de hogere doelen van het project bereikt was: gelukkigere mensen. De andere helft was het met de inleider eens.
In de workshop ging het verder hier niet over en we gingen gauw verder.
Maar zo kom je plotseling weer even voor de vraag: waar moet ontwikkeling eigenlijk toe leiden.
En nog belangrijker: wie bepaalt dat?


Zoiets als dit:

woensdag, december 13, 2006

Nog een keer spelletjes

Pas hoorde ik een presentatie van jongeren die naar een ontwikkelingsland geweest waren. Je hoorde steeds hoe ze behandeld werden als eregasten. Een big-man-complex krijg je gratis aangeboden. "Wilt u aangesproken worden met 'mister' of met 'sir'?"
Je hoorde ook hoe die jongeren daarmee worstelden - het niet leuk vonden en tegelijkertijd: kolonialist hoeven we niet te worden, dat zijn we al. Net zoiets als "zondaar" in het reformatorisch geloofsgoed.

Totdat ze wat vertelden en lieten zien over hoe ze spelletjes deden met jongeren daar, en sport. Daar - en niet eerder - ervaarden ze gelijkheid. Voor de bal maakte het niet uit welke huidskleur je had en uit welk land je kwam. En (gelukkig) merktje je dat deze jongeren toch wel erg genoten hadden van deze interactie op voet van gelijkheid.
Want -net als met het reformatorische zondebegrip- als je iets beseft van dat koloniaaltje binnen in je, krijg je er toch ook wel een beetje een hekel aan.

maandag, december 11, 2006

Verdeel en heers

De afgelopen weken heb ik Wesseling's boek 'Verdeel en heers' gelezen. Dat boek had ik 8 jaar eerder moeten lezen - toen ik het kocht.
Het gaat over de deling van Afrika tussen 1880 en 1914. Dit boek van deze NLse prof is vertaald in het Frans, Duits, Engels, Italiaans, Spaans en Portugees; precies in de talen van die landen die in de hier beschreven tijd zo haaks op elkaar stonden. Dan moet het wel redelijk evenwichtig beschreven zijn.

Je wordt niet blij van dit boek. En ook niet trots. Allerlei heldenboeken over Zuid Afrika die ik vroeger las, ga ik mijn kinderen niet zonder meer geven (behalve dan die over de tweede Boerenoorlog). Wesseling kan 500 pagina's lang schrijven over Europese diplomatie, verdragen, afspraken, ambtenaren, minsters, gevallen kabinetten en onderhandelingen op een manier dat het niet verveelt. Zoals op de achterkant staat "een spannend en meeslepend verhaal".

Zijn hoofdstelling is dat de deling van Afrika volledig onderdeel was van de Europese diplomatie. Niet meer en niet minder. In het machtsevenwicht tussen de Europese staten moest deze of gene geregeld worden gecompenseerd, en dat ging vaak via de kaart van Afrika.

  • De kaart van Afrika was niet een uitbeelding van de werkelijkheid, maar een schepping van de nog te creeren werkelijkheid. "The medium is the message".
  • Er is niet 1 oorzaak voor het kolonialisme aan te wijzen. Het ging steeds om een afweging van belangen. Europese belangen wel te verstaan. De diverse delen van Afrika hadden voor de diverse Europese mogendheden een andere betekenis, een ander motief om het al dan niet te willen hebben - en die motieven konden weer wisselen met het wisselen van een kabinet of staatsman. Er zijn dus geen algemene theorieen te geven.
  • Voor de hele koloniale periode dekt het begrippenpaar 'oorlog en vrede' slechts een deel van de werkelijkheid.
  • Ik zou graag allerlei details geven vanuit de 7 hoofdstukken, over de verdeling van Tunis, Egypte, West, Oost, Centraal en Zuid Afrika; over de houding van Engeland, Frankrijk, Duitsland, Portugal, Italie en Portugal, over hoe Ethiopie als enige land nooit gekolonialiseerd is geweest, en nog veel meer, maar ik doe het niet.
Het landsbelang bestaat niet. Het enige wat bestaat, is een bepaalde visie op het relatieve belang van de verschillende deelbelangen.

Spelletjes voor de verandering

Er is een nieuwe ontwikkeling op internet. Althans nieuw voor mij: serious games, games for change, games for health.
Spelletjes ingezet om kinderen ten goede te beinvloeden in plaats van alleen maar negatief, dus om ze te leren over armoede, over gezond eten etc.

  • Over hoe het is om plattelandsboer te zijn in ruraal Afrika. hier.
  • Over hoe het is om in Haiti te overleven. hier.
  • Allerlei spelletjes over water. hier. B.v. over waterverbruik in het gezin.
  • Spel over noodhulp door het World Food Program, te downloaden >200 Mb. hier.

woensdag, december 06, 2006

Export uit Nigeria

Net een aardig rapport gelezen over menselijke export vanuit Nigeria. Nou ja, aardig?
In Nigeria zat ik eens bij iemand in de auto die me trots vertelde twee keer in Europa geweest te zijn: 1 keer in Italie en 1 keer in Portugal, beide keren een nacht in de gevangenis alvorens onmiddellijk weer uitgezet te worden. Hij legde haarfijn uit hoeveel dat kostte en welke routes je allemaal had.

Datzelfde (inclusief kaartjes met de migratieroutes) en veel meer staat ook in dit rapport.
Nog een paar feiten:

  • Nigerianen in het buitenland sturen jaarlijks meer dan 1 miljard dollar terug naar familie.
  • Nederland is het tweede grootste exportland (na Italie) voor vrouwelijke Nigeriaanse prostituees.
  • De Europese commissie heeft een officiele regel uitgevaardigd voor zogenaamde Schengen landen (landen waarbij je met 1 visum onderling kunt reizen), speciaal en alleen voor Nigerianen: bij elke vorm van twijfel over echtheid van gegevens moet de aanvraag voor een visum afgewezen worden.
    Dit verklaard een hele hoop ellende rondom visumaanvragen van Nigeriaanse vrienden die ik langs heb zien komen. Het principe 'onschuldig tenzij het tegendeel blijkt' wordt hier omgedraaid.
  • Het rapport gaat uitgebreid in op de rol die familierelaties spelen en de connectie tussen 'human traficking' en traditionele functies als 'sugar daddies', het suikeroompje die het meisje financieel ondersteunt in ruil voor sexuele diensten.

zondag, december 03, 2006

Utz Kapeh

In People, Planet, Profit, een van de bekendste bladen op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, stond een link naar de winnende scriptie op het gebied van MVO: van Marrit Rooda, over certificering van koffiemerken voor eerlijke(re) handel.

Utz Kapeh (betekent 'Goede Koffie') is een initiatief voor verantwoorde koffie: verantwoord wat betreft kwaliteit, milieu en arbeidsomstandigheden voor mensen overal in de productie- en verwerkingsketen. Het is een wat andere benadering dan Max Havelaar en andere 'echte' fair trade keurmerken: Utz Kapeh is vooral op milieu en sociale omstandigheden gericht, maar levert niet een hogere prijs voor de producenten, terwijl Max c.s. dat wel doen. Maar toch natuurlijk een grote stap vooruit. Douwe Egberts mixt een bepaald percentage Utz Kapeh door hun totale koffie aanbod. Daarnaast heeft DE bijvoorbeeld sinds kort 'DE Good Origin', wat dan 100% Utz Kapeh is.
De diepte van deze initiatieven is natuurlijk minder dan Max c.s., maar de potentiele breedte is vele malen groter, want de markt voor echte fair trade zal (ondanks mijn pogingen :)) weliswaar groeien maar nooit de mainstream markt worden.

De scriptie geeft als belangrijkste aanbeveling aan Utz Kapeh om zich meer te richten op de kopers dan op de producenten. Producenten zijn klein en versnipperd; kopers zijn met name de grote 5 (waaronder Sara Lee, het moederconcern van DE, die overigens de enige van deze 5 is die zich gecommitteerd heeft aan Utz Kapeh).
Daarnaast wordt Utz Kapeh aangeraden veel meer aan lobby te doen om ook het grote publiek meer te bereiken en op die manier de acceptatie van het label te vergroten.

Een woord van toepassing:

  • degenen die nog steeds principieel of financieel tegen fair trade koffie zijn: koop koffie met Utz Kapeh keurmerk, DE Good Origin, en anders gewoon Douwe Egberts.,

  • degenen die wel Max o.i.d. drinken: vooral blijven doen.

  • degenen die ook DE te duur vinden: vraag de winkels waar je koffie koopt (of schrijf naar de koffieproducenten) waarom er geen Utz Kapeh in zit.