Het geld van Constantijn

"Veel te lang hebben historici de claim geaccepteerd dat de bekering van Constantijn de triumph van het christendom veroorzaakte. Integendeel: dit deed de meest aantrekkelijke en dynamische eigenschappen van het christendom teniet, en veranderde een hoog-intensieve, grassroots beweging in een arrogant instituut, geregeerd door een elite, die vaak zowel wreed als laks was." (Stark)

Constantijn heeft het christendom niet de officiele religie gemaakt en hij verbood ook de heidense religie niet. Dat kwam later pas.

De 'gunst' die Constantijn deed, was de beslissing om de gigantische staatsfondsen, waar de heidense religie en tempels zo afhankelijk van waren geworden, niet langer aan de heidense religie te geven, maar aan de christelijke. En zodoende werd de christelijke kerk "van het ene op het andere moment de grootste ontvanger van de bijna onbeperkte bronnen van keizerlijke gunsten".(Fletcher, Barbarian conversion).

De gevolgen? Zie ook Marc's post en mijn vorige post.

• In plaats van huisgemeenten, prachtige kerkgebouwen, nagemaakt van de keizerlijke troonzalen. Toen Constantijn naar Constantinople verhuisde, kreeg de kerk het Lateraanse paleis.
• Kerkleiders, vanuit het gewone volk, tot dan toe zichzelf onderhoudendn of onderhouden door kleine bijdragen van gemeenteleden, kreeg nu ineens een enorme macht, status en rijkdom, vergelijkbaar met die van senatoren.
• Een enorme toeloop naar het kerkleiderschap, om begrijpelijke redenen.
• Kerkleiderschap bleef al snel in rijke machtige families. Simonie.
• Enorme 'kerkgroei', maar nog meer: verminderde zeggingskracht en geestelijke kracht.
• Politieke macht werd ingezet om ketterij uit te roeien.
• Er kwam een 'Church of Piety' binnen de 'Church of Power' (Stark)
  
  
• Van de heidense religie was al snel vrijwel niets meer over omdat die volledig afhankelijk was geweest van externe fondsen (Stark geeft hier 4 literatuurverwijzingen voor).

Dit is het boek van Stark, waar ik een aantal keer naar verwijs: The glory of God; how monotheism led to reformations, science, witch-hunts and the end of slavery. Klik het plaatje voor meer info.