zaterdag, oktober 27, 2007

kies en kuis

Er is aandacht voor seksualisering van de maatschappij. Dat is goed. Het is belachelijk (en slecht) dat zoiets moois zo omlaag wordt gehaald. Goed te begrijpen dat moslims liever Al Jazeera kijken dan RTL 5.

Tegelijkertijd is het doorbreken van het taboe op sex niet alleen verkeerd geweest. En juist waar die taboes nog wel sterk heersen, gaat op het gebied van sex ook veel mis. In de context van ziekten als hiv-aids is openheid een absolute vereiste. In veel culturen is dat lastig. In Nederland en buitenland.
In het Reformatorisch Dagblad wordt de laatste tijd regelmatig opgeroepen tot meer openheid op seksueel gebied - juist vanwege de oversexualisering van de maatschappij. Tegelijkertijd lees je soms de oproep dat het vooral 'kies en kuis' moet zijn - en zie je theologische studeerkamervisies bepleiten om toch vooral niet al te open te zijn en vooral in bedekkende taal te blijven spreken. En wordt openheid feitelijk afgestraft.

Veel organisaties uit Zuid Afrika of Zambia zouden hier prima aan het werk kunnen.

woensdag, oktober 24, 2007

Racisme of ethnocentrisme

Ik had me niet in de discussie willen mengen omdat ik er persoonlijk te dicht bij betrokken was en me dat nog voel. De discussie over het (nog) niet mogen preken van de Nigeriaanse predikanten op Nederlandse kansels.
RD en ND berichtten hierover net na de synodevergadering. Trouw maakte er een paar weken later voorpaginanieuws van, wat ook op radio 1 samengevat werd. Daarna pakte ook het ND de discussie weer op.
Wat naar voren komt, is het volgende:

  • Dit is puur racisme - zie ook de houding van de gereformeerde gezindte tijdens de apartheid: kozen toen ook altijd de racistische kant (Trouw).
  • Het is angst voor een andere ligging (v.d. Schans in ND).
  • Het is alleen een kwestie van taal: kan vertaling wel? (v. Eckeveld geciteerd in ND).
  • Dezelfde kerk verlaat in hoog tempo de stad Rotterdam en wil zelfs de theologische school (misschien) verhuizen omdat de kerk er leegloopt. Misschien dat Nigeriaanse predikanten de plaats in kunnen nemen van de weglopende (Nederlandse) reformatorische predikanten (de Jong in RD).

Vrijwel alle schrijvers zijn het er over eens dat het goed zou zijn als in januari het besluit genomen zou worden, dat deze predikanten ook gewoon op Nederlandse kansels zouden mogen voorgaan, net zoals andersom ook gebeurt.

Is het 'racisme' of angst voor 'andere elementen' / 'een andere benadering' / 'een andere cultuur' / 'een andere ligging'?

Eerst iets anders: Kenneth Ross heeft in IBMR in 2003 een geweldig artikel geschreven over de wederkerigheid in zending. Hij betoogt dat mainline kerken in het Westen veel van hun kracht verloren hebben (door liberalisme en uitkleding van het evangelie, [maar ook door star traditionalisme en dogmatisme, WR]), maar dat als gevolg van zendingswerk van de eens bloeiende christelijke traditie in Europa er nu in allerlei delen van de wereld vitale christelijke bewegingen zijn ontstaan en dat vanuit deze bloeiende 'periferie' het rottende 'centrum' opnieuw bevruchting nodig heeft - en kan krijgen. En dat de grootste taak van de kerk in het Westen nu dus is om zich te realiseren dat het centrum van het christelijke geloof verschoven is naar het niet-Westen - en niet alleen dat, maar ook om te zien hoe deze anderen de wereldwijde leiding overnemen en het vitale van het christelijk geloof terugbrengen naar Europa - met voorbijgaan van de traditionele 'moederkerken'. Dat is wederkerigheid.
Andere christelijke denkers die hier sterk de nadruk op leggen zijn / waren Andrew Walls, David Barrett (die dit al heel lang statistisch laat zien), Philip Jenkins (The next christendom), Lamin Sanneh (whose religion is christianity?) en Ralph Winter.
In het licht van deze benaderingen, is het nog niet zo'n gek idee om voor te stellen om de pastorie in Rotterdam ter beschikking te stellen aan Nigeriaanse predikanten.
In ieder geval zijn nog niet alle kerken hier klaar voor, getuige de beslissing dat Nigeriaanse en Papua predikanten (nog) niet in NL mogen voorgaan in kerkdiensten.
Toch is het feit dat deze kerk door hun succesvolle zendingskerken nu met deze vraag geconfronteerd wordt, op zichzelf al een goed voorbeeld van de wederkerigheid in zendingswerk en daarmee een zegen op zichzelf.

'Racisme' of 'bang voor anders'?
Bij beide opties gaat het erom dat 'wij' blijkbaar iets hebben waarvan we bang zijn dat de ander (in dit geval de Nigeriaan of de Papua) dat niet heeft: goede theologie, goede taal, goede gewoonten, goede ligging, goede huidskleur of andere goede dingen. Bij dit 'goede dingen' die de ander blijkbaar mist, zal niet niemand beweren dat het om essentiële dingen gaat: immers, iedereen heeft het over 'gelijkwaardigheid', 'volledige erkenning', 'officiële correspondentieband'. Dus die 'goede dingen' gaan over tradities, oftewel 'culturele vormgevingen', hetzij in bepaalde verwoordingen, hetzij in bepaalde houdingen of liggingen. Mag een kerk besluiten om alleen zijn eigen culturele uitingen te accepteren en andere buiten te sluiten?

Ik denk dat als het zou gaan om het aanstellen van een gemeentepredikant in Nederland, het verstandig is te letten op culturele verschillen (hoewel Nederlandse zendingspredikanten wel kunnen werken in 'zusterkerken', dus we vinden blijkbaar dat ook dit wel moet kunnen over culturen heen). Maar als het gaat om het voorgaan als gastpredikant in een dienst, betekent het uitsluiten van de ander ook een afkeuring van zijn anders zijn. Ethnocentrisme in zuiverste vorm dus. En als dan de andere cultuur ook nog samen valt met de andere huidskleur, is het onderscheid tussen ethnocentrisme (bang voor het anders zijn) en racisme (bang voor de andere huidskleur) moelijk te maken.
In ieder geval is naar de ander toe niet overtuigend duidelijk te maken dat dit niets te maken heeft met huidskleur (zeker niet na een eeuw van kolonialisme, imperialisme, neo-kolonialisme en pigmentocratie in veel zendingssituaties). En dat wordt nog moeilijker als we blijkbaar (getuige de praktijk) vinden dat het andersom wel kan: nederlandse predikanten die als gastpredikant voorgaan in het buitenland, en als predikanten uit b.v. noord amerika wel in het engels mogen voorgaan in Nederland.

Als het dus niet racisme is, is het een sterke vorm van ethnocentrisme die niet alleen zegt: elke cultuur heeft het recht op haar eigen uitingsvormen van het christelijk geloof binnen haar eigen context (zonder die op andere plaatsen te uiten, b.v. door Nigerianen in NL of door Nederlanders in Nigeria), maar die ook zegt: onze eigen culturele uitingsvormen van het evangelie (zij het in bewoording, 'ligging', focus, houding, gewoonten, kleding, etc.) heeft wél universele geldigheid (want kan overal op de wereld toegepast worden) en die van anderen niet (want mag in NL niet toegepast worden).

En dat is al een heel oud probleem: Paulus had het er in Handelingen 15 al moeilijk mee: moeten de heidense christen de Joodse cultuur overnemen of mogen ze het christelijk geloof in hun eigen cultuur uiten? Of 'zijn' we niet beter, maar 'doen' we alleen maar beter?

vrijdag, oktober 19, 2007

De oude man en de kinderen

Een verhaaltje:

Er was eens een oude man die elke dag uitgescholden werd door een groep kinderen van een jaar of tien. Nadat de man op een middag opnieuw geluisterd had naar hoe stom, oud, kaal en lelijk hij was, kreeg hij een plan.
De volgende dag zei hij tegen de kinderen dat als ze de volgende dag terug zouden komen om hem uit te schelden, hij ze een euro zou geven. De volgende dag waren ze er nog nog eerder dan anders. Na het schelden hield de man zijn belofte en gaf ze elk een euro. Hij zei dat ze de volgende dag 20 cent zouden krijgen. De kinderen besloten dat ze dat ook goed genoeg vonden en kwamen de volgende dag opnieuw een potje schelden.
"Vanaf nu kan ik jullie elke dag nog maar 1 cent betalen om dit te doen" zei de man. "Eén cent maar?" zeiden de kinderen, "dat doen we dus écht niet".
En ze kwamen nooit meer terug.

Als je in bovenstaand verhaaltje de oude man vervangt door een ontwikkelingswerker of zendingswerker en het schelden door maakt niet uit wat voor relevante activiteit, dan heb je een aardige beschrijving van bepaalde vormen van zendingswerk en ontwikkelingswerk.

Nieuwe technologie

Voor iedereen die het weleens lastig vindt om nieuwe technologieen, computerprogramma's, web 2.0 toepassingen etc. uit te proberen: je bent niet de enige en het probleem is ook niet nieuw.



Voor wie moeite heeft met de engelse ondertiteling: iemand die gewend is aan boekrollen leert om een boek te lezen. Hij heeft de helpdesk gebeld omdat hij de handleiding (ook in boekvorm) ook niet geopend kan krijgen...

Met dank aan Joitske's blog waar ik de verwijzing van gekopieerd heb.