vrijdag, november 21, 2008

Ontwikkelingsjongens

Ik zit momenteel in Kampala, op uitnodiging van USAID, niet al te goedkoop hotel. Om kritisch te blijven op mezelf in dit soort situaties hieronder een gedicht van Ross Coggins met erg vije Nederlandse vertaling. Hopelijk schendt ik geen copyrights...
Dit gedicht is natuurlijk veel te kritisch en veel te generaliserend en valt mijn eigen werk radikaal aan. Voor de goede orde: ik geloof absoluut nog in het werk wat ik doe, maar dit gedicht geeft me kippenvel:

Excuse me, friends, I must catch my jet
I'm off to join the Development Set;
My bags are packed, and I've had all my shots
I have traveller's checks and pills for the trots!
Sorry vrienden, ik moet m'n jet halen
ik moet naar de ontwikkelingsjongens
M'n tassen vol, prikken gehaald
Credietkaarten en pillen voor alle ontberingen
The Development Set is bright and noble
Our thoughts are deep and our vision global;
Although we move with the better classes
Our thoughts are always with the masses.

De ontwikkelingsjongens zijn slim en nobel
Hebben diepe gedachten en een wereldwijde blik
Hoewel we altijd met hogere kringen omgaan
Zijn we in gedachten altijd bij de armen.

In Sheraton Hotels in scattered nations
We damn multi-national corporations;
injustice seems easy to protest
In such seething hotbeds of social rest.
In Sheraton hotels in allerlei landen
schelden we op internationale bedrijven
onrecht is best makkelijk te bevechten
vanuit deze broeinesten van sociale rust.
We discuss malnutrition over steaks
And plan hunger talks during coffee breaks.
Whether Asian floods or African drought,
We face each issue with open mouth
Ondervoeding bespreken we bij een biefstukje
We plannen hongerbesprekingen bij de koffie
Aziatische vloeden, Afrikaanse droogten
Alles pakken we aan met open mond.
We bring in consultants whose circumlocution
Raises difficulties for every solution --
Thus guaranteeing continued good eating
By showing the need for another meeting.
We brengen breedsprakige consultants
Die voor elke oplossing moeilijkheden bedenken
En daarmee zorgen dat we goed blijven eten
Omdat we zo nog een vergadering nodig hebben
The language of the Development Set
Stretches the English alphabet;
We use swell words like "epigenetic"
"Micro", "macro", and "logarithmetic"

De taal van de ontwikkelingsjongens
rekt de grenzen van het Nederlands op
we gebruiken woorden als 'epigenetisch'
'micro', 'macro' en 'logaritmetisch'

It pleasures us to be esoteric --
It's so intellectually atmospheric!
And although establishments may be unmoved,
Our vocabularies are much improved.
Het is leuk zo esoterisch te zijn
het voelt zo lekker intellectualistisch
en hoewel er verder niks echt verandert
is ons woordgebruik wel weer verbetert
When the talk gets deep and you're feeling numb,
You can keep your shame to a minimum:
To show that you, too, are intelligent
Smugly ask, "Is it really development?"
Als gesprekken heel diep gaan en je je stom voelt
Kun je jezelf makkelijk schande besparen
en laten zien dat je ook intelligent bent:
vraag gewoon: 'is dat echte ontwikkeling?'
Or say, "That's fine in practice, but don't you see:
It doesn't work out in theory!"
A few may find this incomprehensible,
But most will admire you as deep and sensible.
Of: 'Dat klopt wel in de praktijk, maar snap je niet
dat dit in de theorie niet klopt!'
Sommigen zullen dit niet begrijpen
Maar de meesten zullen je diepte bewonderen
Development set homes are extremely chic,
Full of carvings, curios, and draped with batik.
Eye-level photographs subtly assure
That your host is at home with the great and the poor.
Huizen van ontwikkelingsjongens zijn erg chic
Vol exotische dingen en batik gewaden.
Close-up foto's verzekeren je subtiel
dat je gastheer thuis is met zowel rijk als arm
Enough of these verses - on with the mission!
Our task is as broad as the human condition!
Just pray god the biblical promise is true:
The poor ye shall always have with you.
Genoeg gedicht - voort met de roeping
Onze taak is zo breed als alle menselijke problemen
Bidt alleen tot God dat de bijbelse belofte echt klopt:
'De armen zul je altijd met je hebben'.

dinsdag, november 18, 2008

Mijn vak in de schijnwerpers

Eindelijk weer een goed debat over ontwikkelingssamenwerking. Beter dan de Telegraaf-niveau simplistische artikelen van het laatste halfjaar. Minister Koenders heeft (o.a.) gezegd dat hij de hulpindustrie gaat openbreken. En "het kan beter en het moet beter".
Elbers van de VU vindt dat ook en zegt "evalueer, evalueer, evalueer". Volgens hem is evalueren moeilijk, maar niet onmogelijk.
Daar is natuurlijk heel veel meer over te zeggen. In ieder geval lijkt het of er in het vakgebied waar ik me mee bezig houdt voorlopig genoeg werk aan de winkel is.

zaterdag, november 15, 2008

Online samenwerken of documenten mailen

Ik heb nu verschillende ervaringen in het online samenwerken aan documenten. Toch ben ik in de praktijk nog veel vaker bezig met het rondmailen van documenten.

Reden? Heel erg simpel: veel mensen met wie ik samenwerk hebben geen accountjes bij Google Docs, Zoho, wiki sites. En 'gewoon even mailen' gaat toch ook wel heel vanzelf.

Via Joitske vond ik Luis Suarez. Die werkt bij IBM en heeft op een gegeven moment heel radicaal aangegeven dat hij stopte met werkemail. En alles via social media doet: wiki's, twitter, etc. Hij geeft aan (hier klein filmpje) dat hij hiermee veel meer bezig is rondom communities, veel meer met relaties doet. Alles is ook veel transparanter (geen bcc meer), want gewoon zichtbaar.

Hij verwijst ook naar een aardig plaatje wat het verschil weergeeft tussen online samenwerking en samenwerken aan documenten via email. In het plaatje gaat het over wiki's, maar zelfde geldt voor Google Docs en andere sites waar je online aan documenten kunt samenwerken.

woensdag, november 12, 2008

Middel of doel

Je hoort vaker dat je op moet passen dat een middel geen doel wordt. Toch valt het soms niet mee dat zelf toe te passen als je zelf een middel hebt ontwikkeld. Als dit naast andere middelen of instrumenten gezet wordt die tot hetzelfde doel leiden, heb je (ik) al snel de neiging om mijn eigen middel toch een beetje voorrang te geven boven andere middelen. Het middel wordt dan ook een beetje doel. 't Is tenslotten "mijn" middel... B.v.:

  • Je hebt een instrument ontwikkeld en die wordt aan de kant gelegd. Iets anders wordt gekozen om hetzelfde te bereiken. Bijvoorbeeld face to face gesprekken in plaats van een questionnaire via SurveyMonkey.
  • Je bent enthousiast voor 'iets' en dat wordt niet geaccepteerd, bijvoorbeeld web 2.0 tools. Een andere oplossing wordt gekozen, b.v. gewoon email gebruiken in plaats van werken met Google Docs. Het is dan heel lastig om het 'echt, objectief betere' van jouw oplossing te onderscheiden van de persoonlijke, subjectieve kant, n.l. dat 'jouw' oplossing niet wordt gekozen.
  • Heel andere 'sector', christelijk geloof: je wilt dat mensen via de Bijbel God leren kennen, maar intussen verdedig je je eigen versie of vertaling van de Bijbel. Je houdt vast aan een bepaald middel en dat kan zelfs het doel tegenhouden.

vrijdag, november 07, 2008

Joepie, the end of an era

Ik herinner me nog goed: tweede klas voortgezet onderwijs, dat de leraar geschiedenis ons vertelde dat we in een historisch tijdperk leefden: de muur was gevallen - einde van het communisme. Geschiedenis en aardrijkskunde hadden toen niet m'n grootste belangstelling, maar het voelde wel wat bijzonder.
Nu heb ik ook het einde van het marktfundamentalisme meegemaakt - iets bewuster dan toen. Bijna volgens Hegeliaans schema (these, antithese, synthese) blijft nu het gematigde kapitalisme over. Dit is inderdaad een 'blessing in disguise' (zoals prof Heertje over de kredietcrisis gezegd schijnt te hebben). Ik ben wel heel benieuwd wanneer ook dit stelsel omvalt en het weer volgende tijdperk aanbreekt.

In ieder geval voel ik voorlopig wel met mensen als Goudzwaard en Ben Tiggelaar (in Intermediair: "zin in de crisis") mee dat de crisis, en zelfs de bijbehorende recessie veel positieve gevolgen zou kunnen krijgen: de extravagantie eraf, en ook zelf weer gewoon iets meer o pde centen letten.

Aardige overeenkomst in visie trouwens tussen deze twee heel verschillende mensen. Ook een heel oude en door de geschiedenis vaak terugkomende christelijke notie: dat materieel mindere tijden heel goed kunnen zijn, en andersom materieel (te) voorspoedige tijden in spiritueel opzicht arm zijn. Dit is niet alleen terug te zien in het (steeds weer mislukte) armoede-ideaal, maar ook bij b.v. John Wesley, 18e eeuw:

"I fear, wherever riches have increased, the essence of religion has decreased in the same proportion. Therefore, I do not see how it is possible, in the nature of things, for any revival of religion to continue long. For religion must necessarily produce both industry and frugality, and these cannot but produce riches. But as riches increase, so will pride, anger, and love of the world in all its branches."

maandag, november 03, 2008

Nieuwe manier van evalueren

Evalueren van ontwikkelingsprojecten heeft vaak één of meer van de volgende tekortkomingen:

  1. Het is erop gericht om statistisch betrouwbare effecten te vinden, maar daarbij zijn er teveel complicerende factoren om dit echt te kunnen doen (sociaal-economische ontwikkeling met mensen is nl. anders dan proefjes in een laboratorium).
  2. Het geeft de opinies weer van 'experts' die van buitenaf komen en in een paar weken tijd bepalen of iets goed is en effect heeft.
  3. Het geeft geen inzicht in effecten op de langere termijn, maar is meer gericht op outputs, of hooguit middellange termijn outcomes.
  4. Het is weliswaar participatief, maar omdat de mensen weten dat de organisatie op basis van de evaluatie zal beslissen of er verlenging komt, wordt strategisch geantwoord met als doel verlenging / uitbreiding van het project te krijgen. (Dit is overigens volstrekt rationeel en verstandig gedrag).

Er is nu een nieuwe methodologie in ontwikkeling die in twee opzichten radicaal is: 1) het gaat radicaal uit van waardering door mensen zelf, op de criteria die mensen zelf aangeven; 2) het gaat niet uit van een bepaalde interventie, maar neemt het gebied / de mensen als uitgangspunt en valueert (in de zin van 'kent waarde toe aan') alle interventies die hebben plaatsgevonden vanuit alle mogelijke actoren.

Zie hier een aardige beschrijving van dit idee. Ik ben zelf ook bij dit onderzoek betrokken.

maandag, oktober 27, 2008

Ouderwets schoolbord, pppt

Pas gaf ik een paar gastlessen (CHE). Was begonnen voor te bereiden met een powerpoint maar besloot toen om het gewoon ouderwets te doen met schoolbord en krijtje. En een whiteboard. Het ging over dingen als de aid chain en de project cyclus: zaken waarbij je met schema's, lijntjes en pijlen werkt. Het beviel me erg goed.
De voordelen van schoolbord vergeleken met Powerpoint:

  • De tekening ontstaat al pratend en in de volgorde van de interactie.
    Met ppt kun je natuurlijk animaties instellen, maar je kunt niet de volgorde veranderen.
  • Studenten zijn veel actiever betrokken: zij moeten het schema mede laten ontstaan door hun input. Bij ppt weten ze dat de volgende stap met een klik op de muis verschijnt ongeacht hun antwoord.
  • Als studenten het willen onthouden moeten ze het ook opschrijven - er is geen kant en klare handout van de ppt slides. Zeker bij schema's en figuren is het meetekenen een voordeel. (handouts hebben uiteraard ook hun voordeel).
  • Je bent ook veel flexibeler: als studenten nieuwe elementen inbrengen, kun je die op het bord toevoegen. Als er veel interactie over een term is (b.v. complementariteit), kun je elementen aan je tekening toevoegen.
    (dit is net als bij de discussie over logframe vs. flexibiliteit - voor ingewijden)

Voor de goede orde: ik ben nu niet anti-ppt en zal ongetwijfeld nog vaak met ppt werken. Misschien ben ik post-ppt, pppt dus. Zoiets als: er is ook leven buiten ppt.

vrijdag, oktober 24, 2008

Amazon tip

Gorinchem zit niet heel dicht bij wetenschappelijke bibliotheken. Gelukkig kun je steeds meer boeken lezen via Amazon met Search Inside of Look Inside. Vanwege copyrights kun je maar 4 aaneengesloten pagina's lezen.
Vervolgens kun je wel op termen zoeken door het hele boek. Met deze combinatie kan ik dus het hele boek lezen:
b.v: ik lees pag. 5-8. Daarna kan ik niet verder. Ik zoek op zoekwoord "9". Amazon vindt die zoekterm op pag. 9 (hoe kan het ook anders). Dus kan ik pag. 9-12 lezen. Vervolgens zoek ik naar "13", enzovoorts.
Mijn geweten vraagt zich af of ik hiermee copyright wetten overtreedt. Ik sus mijn geweten door twee dingen: 1) Amazon is verantwoordelijk. Ik hack niets, maak alleen gebruik van de mogelijkheden die me geboden worden. 2) De auteurs van deze boeken worden hierdoor wel geciteerd in de papertjes die ik schrijf en dat moet goed zijn voor hun populariteit

vrijdag, oktober 17, 2008

Wat doen evaluatoren?

Wat doe je als evaluator?
"Biting the hand that feeds you while appearing only to be licking it" (Henry M. Brickell)
Vrij vertaalt: "kritiek uitbrengen op degene die je betaalt voor de opdracht, terwijl het lijkt alsof je heel aardig bent".

Dit laat heel aardig zien welke vaardigheden een consultant in zich moet verenigen: niet alleen de onderzoeksvaardigheden om gefundeerde uitspraken te doen, maar ook de relationele vaardigheden om dit zodanig te brengen dat het geaccepteerd wordt.
En ook de twee grote gevaren voor een consultant:

  1. goede wetenschapper maar geen vaardigheden om dit goed terug te koppelen --> conflicten
  2. goed relationeel maar niet onafhankelijk genoeg om kritische conclusies te brengen --> alleen conclusies die de directeur graag wil horen
(bron: Fourth Generation Evaluation, Guba and Lincoln, 1989)

maandag, oktober 13, 2008

Armen - in soorten en maten

De 'allerarmsten', de 'poorest of the poor'. Twee uitdrukkingen die organisaties nogal eens graag gebruiken om aan te geven voor / met wie ze nu eigenlijk werken.
Maar je hebt er nog veel meer:

  • very poor
  • extremely poor
  • ultra poor
  • hardcore poor
  • hated poor
Pas blogde ik over microkrediet voor de extremely poor en de onzin daarvan. Wat betekent het als organisaties zeggen dat ze voor deze categorieen mensen werken? Als je alle mensen van de wereld van rijk naar arm op een rij zet, zijn de allerarmsten de achterste 2. Of 3, of 3000, of net zoveel als je de lijn legt.
Een veel betere methode is, om binnen een gemeenschap aan mensen te vragen wat armoede is. Pas heb ik (met anderen) zo'n exercitie gedaan in twee landen, ruraal gebied: wie zijn de 'very rich', de 'rich', de 'average', de 'poor', en de 'very poor'?. Dan blijkt dat mensen heel nauwkeurig aan kunnen geven welke sociale classificaties zij hanteren en wie dus de 'very poor' zijn. Een paar kleine voorbeeldjes, die meer spreken dan allerlei aantallen van geiten, landoppervlakte, etc.:
  • de 'very rich' nemen altijd voorrang in het verkeer, of ze het nu hebben of niet.
  • de 'very rich' herken je aan hun nonchalante manier van lopen.
  • de 'average' eten normaal gesproken geen vlees, maar als een schaap of geit doodgaat, hebben ze een keer vlees te eten. Als bij de 'poor' een schaap of geit doodgaat, verkopen ze het vlees omdat ze het geld nodig hebben.
Mensen gaven ook aan wie nu het meeste voordeel hadden van projecten (het ging om die projecten die men als beste had uitgekozen): dat bleek in vrijwel alle gevallen voor een groot deel naar de '(very) rich', voor een kleiner deel naar de 'average', soms ook de 'poor', maar slechts in uitzonderingen naar de 'very poor' te gaan. Microkredietprojecten al helemaal niet.
Een voorbeeld: project ter verbetering van diergezondheid (vaccinaties voor dieren): effect voor de 'very poor' is er niet, want die hebben geen dieren. Ja toch: meer gezonde dieren leidt tot meer dieren die geslacht worden op marktdagen - en dan krijgen de 'very poor' ook iets meer slachtrestjes: onderkant van de poten van schapen, de oren en nog een paar restjes.
School idem: de 'very poor' hebben geen kleren voor hun kinderen. Zijn schooluniformen ook gratis, dan hebben ze hun kinderen nodig om genoeg eten te verzamelen; speelt dat niet, dan hebben ze niet op tijd de goede informatie om mee te kunnen doen.
Oftewel, bereiken van de 'very poor', in de definitie van mensen zelf, is nog niet zo makkelijk.
Laat staan de 'extremely poor', de 'ultra poor' en al die andere categorieen.

vrijdag, oktober 10, 2008

Microfinance voor iedereen

Kiva was de eerste: waar consumenten direct leningen konden uitzetten (met rente) voor ondernemers in ontwikkelingslanden. Nu kun je als particulier via eBay microkredieten uitzetten, en heb je MyC4 en MicroPlace. (Absoluut moeite waard om eens te kijken).
Je kunt daar gewoon zelf een accountje aanmaken, iemand kiezen aan wie je een leninkje of lening wilt geven, je rentepercentage bepalen en de investering doen.
Fantastisch. Als veel mensen op deze manier een deel van hun spaargeld inzetten, kan dat een waardevolle toevoeging zijn voor ontwikkelingswerk.

MicroPlace is helemaal leuk: je kunt daar het 'poverty level' kiezen: poor, very poor, of extremely poor.
Maar wat een misleiding! Klik je bij extremely poor, dan zie je 21 foto's van mensen, die geen van allen 'extremely poor' zijn, en ook niet 'very poor'. Ik vermoed zelfs dat als je in de lokale samenleving zou vragen wat voor mensen die zijn, dat sommigen als 'gemiddeld' benoemd zouden worden.
Studies maken steeds weer duidelijk: de 'very poor' hebben geen benefit van microkrediet. Als ze het al nemen, lopen ze het risico er nog armer van te worden, omdat ze het geld niet productief investeren. Als je hier dingen roept als 'extremely poor', dan moet je nog wel 3 categorieen armen definieren, die nog onder deze groep bungelen: 'very extremely poor', 'ultra poor' en 'hyper super ultra poor'.
Ondanks deze kritiek ben ik wel heel positief over MicroPlace en MyC4. Als ik later geld te besteden heb...

woensdag, oktober 08, 2008

Econoompje spelen

Altijd onder de indruk als je boeken leest van Jeffrey Sachs, Easterly of andere economen? Met van die mooie grafieken, indrukwekkende tabellen met allerlei economische data.
Je kon daar zelf al een heel klein beetje mee spelen, met b.v. Gapminder. Allerlei dingen tegen elkaar uitzetten in mooie grafiekjes, net zolang tot je een leuk verband vindt.

Maar nu kun je echt econoom spelen. Op isimulate.worldbank.org mag je nu zelf met allerle economische en econometrische modellen rekenen en scenario simuleren: 'wat zou er gebeuren als...'. Daarmee kan vanaf nu dus iedereen indrukwekkende uitspraken gaan doen: 'ik heb uitgevonden, dat als x gebeurt, dat dan het GDP in land y zo en zoveel omhoog gaat.' En je zult zien, dat iedereen met ontzag naar je kijkt. Het echte ontwikkelingsleven wordt immers geregeerd door economen. De werkelijkheid gaat zich absoluut vormen volgens de simulaties die je online laat runnen. Mits factor x maar gehoorzaamt natuurlijk.

Dit is een beetje cynisch, en het geeft aan wat ik de gevaren vind van 'zomaar simulaties doen', maar ik ben wel heel positief over dit initiatief van de World Bank. Het is helemaal web2.0 opgezet: je kunt scenario's opslaan, delen, van anderen bekijken. Economen hebben in ieder geval niet meer het alleenrecht om voorspellingen te doen (hooguit om de modellen achter de simulaties te bepalen).

woensdag, oktober 01, 2008

Participatie

Was pas een aantal dagen in een dorp in West Afrika. We sliepen in een paar gebouwen: inspectie lager onderwijs. Voor opvang leerkrachten die in het district kwamen. Project van een grote donor.
Er was elektriciteit. Maar nu niet meer. Zonnepanelen gestolen. Er was een man gekomen, met auto. Die had gezegd dat hij betaald was voor onderhoud van de panelen. Hij laadde alles in: panelen, accu's, alles. En kwam niet meer terug. Einde elektriciteit.
Dat krijg je ervan als je als organisatie/donor de mensen niet betrekt bij de monitoring en het onderhoud van 'je' projecten. Of, in jargon: als er geen participatie is.
Toch was het project niet waardeloos: we hadden in ieder geval onderdak, al was het dan in het donker.

maandag, september 15, 2008

Wij en zij - wij als zij?

Dit boekje heb ik al een paar jaar. Het gaat over hoe wij (westerse organisaties) over hen (zuidelijke partnerorganisaties) denken. Het boekje is een discourse studie naar identiteit.

Het blijkt dat wij, ondanks de correcte taal van partnership en gelijkheid, onze eigen identiteit toch veelal als alwetend zien tegenover die van hen als achtergebleven, passief en uiteindelijk onbetrouwbaar. Zij zijn gewoon nog niet zover. Dat wordt verhuld door hen ook "experts" te noemen (maar wel tussen aanhalingstekens): zij hebben kennis van de lokale cultuur, etc. Baaz koppelt dit aan de idee van de 'noble savage'.

Baaz schrijft vanuit een postcolonialism achtergrond, maar gebruikt wel veel empirische gegevens. Ik geloof dat er veel waars in haar verhaal zit, ook al herken ik zelf niet alles.

Wat ik me wel afvraag, is of deze wij-zij kloof alleen tussen Westers / niet-Wester zit, of dat deze op alle niveaus in de hulpketen zit. Dus dat tussen zuidelijke partners en de doelgroep hetzelfde mechanisme optreedt. En tussen (sommige) backdonors en (westerse) NGO's. 
Los van beeldvorming zie je dat organisaties soms richting backdonors dezelfde houding kunnen hebben die ze in hun partners veroordelen.

vrijdag, september 12, 2008

Zendeling bekeerd

Dit boek gaat over een Amerikaanse zendeling in Frankrijk. Zeg maar uit evangelicaal redelijk fundamentalistische hoek: hij werd dus gestuurd om 'zijn' kerk daar in Frankrijk te planten.

Het boek beschrijft de verandering die er in hemzelf optreedt: hij ontdekt dat God ook in de Roomse kerk is - en dat is een grote schok. Uiteindelijk besluit hij om geen eigen kerk te stichten, maar mensen waarmee hij werkt te adviseren binnen de RKK te blijven.

Dat komt hem op veel onbegrip te staan van allerlei kanten, maar hij overtuigt zelfs zijn mission board dat dit de enige goede keus is.  Verhaal over een bekeerde zendeling dus.

zaterdag, september 06, 2008

Intelligent Design

In de vakantie het originele boek over Intelligent Design van Behe gelezen. Had er best veel over gehoord en rondom gelezen. Beeld wat ik had was: toch wel wat onwetenschappelijk, te dicht bij de pseudo-wetenschappelijke creationisten die koste wat kost moeten bewijzen dat elke letter van de Bijbel wetenschappelijk waar is ("letter" volgens de eigen interpretatie wel te verstaan). In ieder geval dacht ik dat ID een aantal uitspraken doet over Wie of wat die "intelligente ontwerper" zou zijn. Al deze gedachten bleken absoluut niet te kloppen.

Behe is biochemicus en schrijft over 'irreducibly complex systems': biochemische systemen in de cel (dat is Darwin's black box omdat men toen nog helemaal niet wist wat zich in de cel afspeelt), die zodanig complex zijn dat alle elementen erin onmisbaar zijn en niet gradueel toegevoegd kunnen zijn. Zijn stelling in het boek is dat dergelijke systemen niet volgens het Darwinistische mechanisme kunnen zijn ontwikkeld: van een serie kleine mutaties die door natuurlijke selectie boven komen drijven. Er zijn namelijk geen zinvolle tussenstapjes te bedenken. Hij laat heel uitgebreid zien dat er op het niveau van biochemie nagenoeg geen pogingen worden ondernomen om van dit soort complexe systemen te laten zien hoe die geevolueerd zouden zijn. Als voorbeeld: het systeem van bloedstolling, waarbij tientallen eiwitten heel nauwkeurig op elkaar inspelen.
Uit de aanwezigheid van zoveel precies op elkaar afgestelde onderdelen, die gezamenlijk een functie hebben, concludeert Behe de waarschijnlijkheid van ontwerp (in plaats van toeval dus). Hoe meer onderdelen zo functioneel op elkaar afgesteld zijn (zonder dat zinvolle tussenvormen mogelijk zijn), hoe groter de waarschijnlijkheid van ontwerp.

Behe heeft het specifiek over complexe biochemische systemen. Andere biologische systemen kunnen volgens hem wel degelijk langs de weg van geleidelijke evolutie ontstaan zijn.
Over de identiteit van de ontwerper doet Behe geen uitspraak omdat dat buiten het terrein van de wetenschap valt. Ook de discussie dat ID 'niet christelijk genoeg' en dat de ontwerper van ID niet God kan zijn, zijn dus onzinnig: daar zegt ID helemaal niets over.
In ieder geval lijkt mij na lezen van z'n boek het verwijt dat ID niet wetenschappelijk is absoluut onzinnig. Voor mij maakt Behe plausibel wat ik al geloofde: dat er wel degelijk sprake is van een Ontwerper - over wie ik vervolgens meer lees in de Bijbel.

woensdag, september 03, 2008

Who moved my cheese

Dit filmpje zag ik genoemd in Intermediair. Het laat heel goed zien wat er gebeurt als je alles bij het oude wilt laten en niet openstaat voor verandering.

De karakters zijn zo overduidelijk stereotiep dat je er in elke organisatie of sector wel wat mee kunt. Bijvoorbeeld:

  • De mensen in je organisatie die wel en die niet openstaan voor verandering (ligt voor de hand).
  • De 'searchers' en de 'planners' van Easterly. Jeffrey Sachs is dan 'Hem' uit het filmpje die in plaats van 'who moved my cheese' klaagt: 'ze hebben niet genoeg fondsen gegeven'.
  • De mensen in de ontwikkelingssector die hun blik alleen binnen de traditionele sector gericht houden, en de mensen die openstaan voor werken met niet-traditionele OS sectoren, zoals het bedrijfsleven.
  • De mensen die vast blijven houden aan strict logframe denken, en de mensen die het complexity denken omarmd hebben.
  • In feite kun je elke soort van 'goed' tegenover elke soort van 'fout' zetten en op het filmpje loslaten. Dat is het leuke van simpele karakters.

Opvallend overigens dat 'goed' in het filmpje het benaderen van het dierlijke is: de twee muizen. Die doen het intuitief goed. Een soort sociale evolutie idee? Dan zouden de muizen ook de 'noble savage' kunnen zijn.

zaterdag, augustus 30, 2008

Het oog van de naald

Tilburgse hoogleraar Johan Graafland schreef dit boek. Eigenlijk is het een inleiding in de ethiek van macro-economie. De ondertitel is: over de markt, geluk en solidariteit. Graafland is zowel econoom als theoloog en heeft dus wel recht om een dergelijk boek te schrijven.
Het boek heeft drie ethische invalshoeken: utilisme, rechtvaardigheidsethiek en deugdenethiek. Voor elke invalshoek wordt een Bijbels/theologisch perspectief neergezet, wordt de relatie met de markt en marktwerking weergegeven en wordt vervolgens een christelijke visie over de markt gegeven.

Een erg leuk boek, vooral de drie hoofdstukken waarin de economische inzichten naar voren komen (utilisme: invloed markt op welvaart en geluk; rechtv.ethiek: invloed markt op rechtvaardigheid; degdenethiek: invloed markt op deugden). Hierin is goed te merken dat de auteur veel met dergelijk economisch-ethisch onderzoek bezig is. De meer theologische hoofdstukken gaven mij niet zoveel nieuws, maar lezen wel als een aardige inleiding.

Graafland komt uit bij een acceptatie van marktwerking, terwijl hij toch de kritiek van alternatieve economische voorstellen zoals Goudswaard (economie van het genoeg) serieus neemt. Wel pleit hij voor matiging van marktwerking, dus een sterk regulerende overheid, geen neoliberaal fundamentalisme a la Friedman. Mij spreekt deze uitkomst wel aan: je werkt met de meest gangbare visie (vrije markt), maar gaat de negatieve aspecten zoveel mogelijk tegen.
Jammer dat hij Naomi Klein nog niet verwerkt heeft in z'n boek.

donderdag, augustus 28, 2008

Short Term - Mogelijkheden en Onmogelijkheden

Ik mag van uitgeverij Kok m'n hoofdstuk van het boek Short Term op m'n weblog zetten:
Gelijk Scribd maar eens proberen. Kijken hoe dat werkt. Ik dacht dat je daarmee alleen maar pdf-jes kon embedden, maar dat kan met bijna alle formats.


maandag, augustus 25, 2008

Pastor als big business

In het ND vandaag een artikeltje dat in Nigeria de titel 'pastor' verdacht is geworden vanwege de vele sjacheraars die vooral geld uit mensen kloppen. Voor mij erg herkenbaar. Het was toen ik er woonde al een gezegde dat de kerk de grootste business was. Op onze compound logeerde eens een pastor die bij een verkoping bij de kerk allerlei spullen meenam zonder betalen (zou hij "in Jesus' name" later doen) en een paar dagen later zonder betalen, zelfs het guesthouse niet, van de compound probeerde te ontsnappen. En die heel verbaasd was dat wij dat niet pikten.

Het health en wealth denken sluit hier natuurlijk naadloos bij aan. Ik heb pastors horen zeggen dat als je gebed niet verhoord wordt, je niet genoeg aan de pastor gegeven hebt.
Nollywood (Nigeriaanse filmindustrie) is er ook schuldig aan. Die spiegelt in talloze films het ideaalbeeld van een pastor voor die baadt in weelde, dure auto's en huizen heeft, en als zijn auto door boze geesten een ongeluk krijgt, van een gemeentelid gelijk een nieuwe - en mooiere - auto terug krijgt.
Toch is de laatste regel in het ND artikel ook wel terecht: er zijn in Nigeria ook duizenden eerlijke en zelfopofferende pastors. En die vormen de meerderheid.

donderdag, augustus 07, 2008

Short term

Een poosje terug schreef ik over short term uitzendingen. Het boekje waar ik een hoofdstuk aan meegeschreven heb, is nu uit: zie hier.
Het is heel erg praktisch en breed, gericht op mensen die voor werkvakantie of op een andere manier kortere tijd in het buitenland willen werken.
Mijn hoofdstuk heet 'mogelijkheden en onmogelijkheden' en gaat over de (on)mogelijkheid om met short term missies bij te dragen aan blijvende ontwikkelingsresultaten.
Of ik het hele hoofdstuk op m'n blog mag zetten, weet ik (nog) niet. Hieronder alleen het eerste en laatste stukje.

Stel je voor. Een Koreaanse zendingsorganisatie heeft gehoord dat Nederland zendingsland is geworden. Ze sturen twee groepen jongeren als short termers voor elk drie weken naar jullie kerk. Om de jaarlijkse vakantiebijbelclub te doen. Nee, jullie hoeven niks voor te bereiden, zij hebben het hele programma al ontwikkeld. Ja, jullie, de plaatselijke christenen mogen wel helpen om de logistieke dingen te regelen en de inkopen te doen (het geld nemen ze wel mee uit Korea) en of jullie ook alles willen vertalen. Dan kunnen jullie gelijk leren hoe het moet. Wie zou er het meeste leren in het bovenstaande voorbeeld? De kinderen, of de mensen van jullie kerk, of de Koreanen?

Tien geboden voor short termers

  1. Wees altijd bescheiden. Ga als leerling.
  2. Schort altijd je beoordelingen van mensen op. Bedenk dat jij de gast en vreemdeling bent die 'gek' doet en niet zij. Vorm je nooit eenzijdige beelden van je gastland.
  3. Wees altijd dankbaar aan de mensen met wie je omgaat dat ze jou willen helpen je wereldbeeld te vergroten. Wees een goede gast.
  4. Eer de leiding van de organisatie die je gastvrijheid geeft. Zij besteden veel tijd aan je en weten beter wat goed is – zelfs als het niet zo lijkt.
  5. Spreek altijd met respect over de mensen die je tegenkomt. Ook als zij er niet bij zijn. Laat altijd uitkomen dat mensen geschapen zijn naar Gods beeld en respect en waardigheid verdienen. De mensen over wie je schrijft, zouden alles wat je schrijft moeten kunnen lezen zonder dat je je hoeft te schamen.
  6. Strooi nooit zomaar met geld.
  7. Respecteer altijd lokale opvattingen en kennis.
  8. Verdiep je altijd zoveel mogelijk in de plaatselijke cultuur en taal, vanaf de tijd van je voorbereiding.
  9. Denk niet dat je geld alle oplossingen voor alle problemen kan bieden. Geld is geen Messias. Jij ook niet.
  10. Geef nooit simpele antwoorden op complexe problemen.

donderdag, juli 31, 2008

Afstemming nodig?

Mensen werken vaak langs elkaar heen. Wielen worden heel vaak opnieuw uitgevonden en we willen allemaal ons eigen ding doen. In ontwikkelingswerk laat die afstemming ook nogal eens te wensen over: elke donor heeft zijn eigen wensen, eisen, formats, visies, enzovoorts. Met het gevaar dat landen die ontwikkelingshulp ontvangen naar allemaal verschillende pijpen moeten dansen. Bij NGO's zie je soms hetzelfde. Het plaatje hiernaast laat een paar projecten zien met de relaties met donoren (gele hokjes): je wordt er bijna geen wijs uit. Betteraid, een groep NGO's die betere afstemming bepleit, plaatste dit plaatje als een cartoon, maar het gaat wel om echte projecten.

Het gevaar hierbij is natuurlijk dat lokale organisaties die de projecten uitvoeren niet een echte eigen visie ontwikkelen, omdat ze te druk zijn met voldoen aan de wensen van donoren. In 2005 is de Parijs verklaring opgesteld. Daarin verklaren heel veel landen (waaronder Nederland) dat ontwikkelingswerk beter op elkaar afgestemd zal worden en dat landen zelf meer centraal komen te staan.
In september is er in Accra een forum waarbij de voortgang van deze afspraak besproken wordt. Daarbij worden dan ook de NGO's betrokken: het is de bedoeling dat ook zij meer afstemming en harmonisatie bereiken en meer aanhaken bij en werken vanuit lokale perspectieven. Ik merk om me heen niet heel erg veel betrokkenheid op deze bijeenkomst. Misschien omdat het te global, te log en te ineffectief is om echt iets te bereiken? Of kun je juist met dit soort overeenkomsten echt iets bereiken.

Zelf weet ik het niet goed. Meer ownership, minder eigen formats en eisen, en meer afstemming is beslist nodig. Maar of je dat zo bereikt? En of dat echt oplevert dat landen / organisaties hun ontwikkeling echt in eigen handen nemen? Ik heb zo m'n twijfels en ben er niet uit.

vrijdag, juli 25, 2008

Onderdompelen, blootstellen en incarnatie

Soms kom je dezelfde onderwerpen op verschillende plaatsen tegen. Vroeger was het bij ontwikkelingswerk logisch dat je veldervaring had. Tegenwoordig is dit veel minder zo omdat er veel minder banen in het buitenland beschikbaar zijn. Ook bij zending is het vaker short term wat de klok slaat.
In de ontwikkelingssector leidt dat soms tot discussies of bezinning over het belang van veldervaring en hoe gebrek daaraan opgevangen kan worden.

  1. Het laatste nummer van Participatory learning and action gaat helemaal over 'immersions', onderdompeling: het belang van directe ervaringen met doelgroepen van ontwikkelingswerk wordt hier in 31 artikelen besproken.
  2. De presentietheorie beschrijft uitgebreid de 'exposure', blootstelling als eerste fase voordat je echt kunt werken volgens de presentie aanpak. Toen ik dit de eerste keer las, vond ik al dat dit sterk van toepassing zou kunnen zijn op ontwikkelingswerk en zendingswerk.
    Dit sluit naadloos aan bij de discussie over immersions.
  3. In zendingswerk is het beeld van de incarnatie al jarenlang een beeld voor zendingswerk: present zijn in het leven van anderen, in hun context en leefwereld, aangepast en gecontextualiseerd (zoals Jezus toen hij op aarde was).

Wat mij verbaast, is dat je hier drie discussies ziet, die heel veel overeenkomsten vertonen, in grote lijnen hetzelfde zeggen, maar elkaar niet kennen (alleen no.2 kent no.3). Deels komt dat door taal (presentie is nog nauwelijks in het engels beschreven) en deels door de kunstmatige grenzen tussen verschillende disciplines.

Waarom geen verplichte exposure voor elke student aan minimaal 20 disciplines, zodat er meer geintegreerd en met dwarsverbanden gedacht gaat worden? Globalisering tussen disciplines vindt nog niet heel hard plaats.

zaterdag, juli 12, 2008

Heilige huisjes

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft in 2006 de IS Academie opgericht: op 5 thema's is uitwisseling tussen wetenschap en beleid, o.a. doordat beleidsmedewerkers (promotie-) onderzoek doen.
Daar is nu een aardig resultaat uitgekomen: een essay bundel met de titel Heilige Huisjes, te bestellen bij het ministerie (gratis). Staan een aantal heel aardige bijdragen in:

  • Door gebrek aan keuzevrijheid bij vrouwen is de focus op veilige seks bij HIV preventie niet effectief: veilige seks => geen man => geen eten => dood. Conclusie: werken aan meer inkomen (landbouw) is betere preventie.
  • NGO's als kuddedieren. Je zou verwachten dat NGO's juist kiezen voor de allerarmste landen, maar het blijkt dat ze heel erg op een kluitje zitten en veelal dezelfde keuzen maken. En dat er veel gaat naar midden-inkomens landen. Daar zijn natuurlijk ook veel armen, maar volgens Koch is de NGO geldstroom hier in feite een vervanging van belastingen van de middenklasse en rijken. De NGO-lievelingen zijn o.a. Malawi, Ghana, Oeganda, Kenya, Zambia, Sri Lanka, Honduras, Guatemala, Filipijnen, Ethiopie, Zuid Afrika en Palestijnse gebieden. De landen die beslist over het hoofd gezien worden zijn o.a. Togo, Guinee, Ivoorkust, Congo-Brazaville, Centraal Afrikaanse republiek, Gabon, Oezbekistan en Jemen. Koch publiceerde eerder in de Broker en verwerkt nu wat kritiek vanuit NGO's op dit eerdere artikel.
  • In verschillende artikelen komt forse kritiek op de MDG's naar voren. Eén artikel is er helemaal aan gewijd. Een ander artikel focust op onderwijs (Oeganda): iedereen gaat zo'n beetje naar de lagere school, maar 1) de kwaliteit neemt sterk af en 2) er is geen aansluitend vervolgonderwijs en lager onderwijs alleen is weinig relevant en werkvoorbereidend.
  • Als toegift een essay van Nawal El Sawaadi, die over de politieke en machtskanten van ontwikkeling kijkt, het paternalisme en de onderontwikkeldheid van het Westen op de korrel neemt en nog meer.

donderdag, juli 03, 2008

Shock doctrine

De laatste 3 jaar ben ik economisch gezien naar rechts opgeschoven: een duidelijk positieve benadering van bedrijfsleven, inclusief multinationals (bottom of pyramid, PPP, MVO). Het marktmechanisme is in veel opzichten een stuk gezonder dan allerlei goedbedoelde reguleringen en sturingen.

De afgelopen maanden heeft dat een behoorlijke schok gehad door het lezen van Shock Doctrine van Naomi Klein. Meestal heb ik wel een mening over een boek. In dit geval weet ik het niet goed. Toen ik halverwege was, heb ik het boek 3 maanden lang opzij gelegd: te lastig. Nu heb ik het uit.
Heel in het kort: Het vrije markt fundamentalisme (lijn van Milton Friedman: de overheid zo klein mogelijk, alles in het domein van de markt brengen, alles dereguleren) wordt door Amerika gekoppeld aan rampen: Rampen (shocks) zijn dé ideale omstandigheden om economische shocks toe te brengen volgens de ideeën van het neo-liberalisme. Dat gebeurde na Katrina, in Chili (Pinochet, geholpen door Friedman's Chicago boys), in Rusland, Polen, China, Zuid Afrika (waar Mandela met te weinig kennis van economie de Freedom Charter snel opgaf en Mbeki de leerlingen van Friedman binnenhaalde), na de Tsunami (stranden leeggehaald van vissers, snel verkocht aan hotels; Maldiven: 50 eilanden 'te onveilig' voor vissers, 35 daarvan verkocht aan ressorts), na 9/11 en in Irak.
Het gevolg: deze vorm van kapitalisme heeft rampen nodig om te bloeien. Markten storten niet meer in als gevolg van oorlog of oorlogsdreiging, maar bloeien juist op door stijgende aandelen 'oorlogsbedrijven' zoals Blackwater, Hallyburton etc. Oorlogvoeren is grotendeels geprivatiseerd. Overheden huren contractanten in om contracten te maken met alle andere contractanten. de meest essentiële taken van de overheid worden uitverkocht. Daarmee verdwijnen alle prikkels tot vrede. Oorlog is booming business. Klein geeft talloze voorbeelden van belangenverstrengeling tussen politici en deze grote bedrijven. Gaat steeds over getallen met 9 nullen.
Vervolgens creëert deze markt weer een nieuwe apartheid: de elite die zich privaat kan indekken (verzekerd zodat bij ramp uitgevlogen naar luxe vakantie-oord) en beveiligen, of zelfs een bedrijf de lokale overheid kan laten vervangen. De rest houdt een steeds kleinere overheid over en verliest de race.
Ik heb verschillende recensies gelezen: heel positief en heel negatief. Eén ding is wel duidelijk: zomaar opzij zetten als 'links is uit de mode' kan echt niet. De documentatie en het feitenmateriaal is indrukwekkend.
Economisch gezien voel ik meer voor de lijn van de New Deal (Keynes) met iets meer overheidsinmenging, maar wel het marktmechanisme als hoofdprincipe; dan voor de fundamentalistische lijn van Milton Friedman. En ik denk eigenlijk dat de meeste bedrijven die ik ken (en waar ik positief over ben) zich ook in die hoek bevinden. Maar voorlopig ben ik nog niet helemaal over Shockdoctrine uitgedacht.

zondag, juni 22, 2008

Fondsenwerving 2.1

NGO's opgepast. Je kunt lezen over allerlei discussies over de vraag of Westerse NGO's op langere termijn nog wel nodig zijn - of de verbindingslijnen tussen het grote publiek en de grote donoren niet direct zullen worden gelegd met Zuidelijke NGO's. In die discussie meng ik me nu even niet.

Bij KnowledgeCafe zag ik hoe fondsenwerving 2.1 eruit gaat zien. Organisaties als Kiva en de 1%club werken met fondsenwerving 2.0: de gever direct laten kiezen uit hoe en waaraan bij te dragen. Joseph Kimojino doet het nog veel directer: hij heeft fondsen nodig voor wildlife conservation (toerisme loopt terug in Kenya en daarmee inkomsten voor wildparken). Hij start een weblog met interessante informatie en mensen donoren daarop $40.000 en nog eens $2.000 via een Facebook account + wat inkomsten van ads. Geen NGO's meer nodig toch?

NGO's moeten wel heel duidelijk maken wat hun meerwaarde nog is. En toch voel ik nog een restje paternalisme en heb ik het idee dat westerse NGO's nog wel degelijk een rol kunnen spelen... We hebben toch niet voor niets 50 jaar lang handenvol jargon uitgevonden om dat nu allemaal overbodig te laten verklaren?

donderdag, juni 19, 2008

Grote donoren

In m'n werk heb ik met verschillende soorten donoren te maken. Met grote onderlinge verschillen. Sommigen willen zoveel mogelijk aansluiten bij wat er 'in het veld' gebeurt. Goed, want dit geeft een erkenning van diversiteit en is bottom up. Niet goed soms, want kan leiden tot geweldige vaagheid.
Ik dacht dat de algemene trend wel deze kant op was: meer lokaal ownership. Maar dat is bepaald niet het geval bij alle grote, internationale donoren. Ik zal geen naam noemen, maar heb recent gewerkt met een donor die precies andersom denkt: de donor als eigenaar, en het lokale project wat aan moet sluiten op monitoring systemen van de donor. Niet goed, want de werkelijkheid past niet altijd in die hokjes. Toch heeft het ook wel wat als je het vergelijkt met de blabla van vaagheid die ook in deze aid-wereld rondzweeft.

maandag, juni 16, 2008

Online documenten

Net terug uit Zuid Afrika. Bij een organisatie gewerkt om een systeem te ontwerpen waarmee vanaf verschillende locaties voortgang kon worden gerapporteerd van projecten. Op zo'n manier dat ze bij het hoofdkantoor de resultaten onmiddellijk konden inzien, en ook vanuit Nederland.

Dit heb ik gedaan met behulp van Google Docs. Eerst een excel spreadheet ontworpen, inlcusief alle formules, opmaak en verwijzingen. Die vervolgens geupload en verschillende accounts aangemaakt voor de verschillende locaties. Vervolgens een stuk training gegeven voor het gebruik ervan.
Het leuke van Google Docs is dat je een excel kunt gebruiken, en zelfs een nieuw excel document de oude kunt laten overschrijven. Wel een paar kleinere fouten met het uploaden, bijvoorbeeld in de kleur van de cellen en met samengevoegde cellen.
Toch ben ik hier wel heel enthousiast over. Je hoeft nooit meer bestanden te mailen, nooit meer gegevens van het ene bestand in het andere over te typen. Als je een grafiekje maakt, kunnen degenen die de cijfers erin typen, die ook gelijk zien. En je hebt heel leuke grafische opties waarbij je een getal als een klokje kunt laten weergeven - goed voor heel snelle overzichten.
Lang leve internet en gratis software toepassingen.

vrijdag, mei 30, 2008

Tweerichtingsverkeer

In 1792 schreef iemand over de noodzaak om "middelen te gebruiken" om een boodschap wereldwijd te verkondigen. Carey bedoelde daarmee het oprichten van zendingsgenootschappen. Dat leidde tot de Protestantse zendingsbeweging - de wortels van ontwikkelingswerk.

De boodschap van Carey wordt nog steeds gehoorzaamd. Organisaties die 'iets' verspreiden richting andere landen zijn er in grote aantallen en bijna dagelijks worden er nog nieuwe opgericht. Dat 'iets' varieert van hulp tot ontwikkeling en van eten tot evangelie.

Er zijn nog niet veel organisaties opgericht om ook zending / ontwikkeling te ontvangen in plaats van alleen te zenden. Misschien moet in deze tijd een Carey opstaan die het begin van echte globalisering inluidt en pleit voor de noodzaak om "middelen te gebruiken" om een wereldwijde boodschap te ontvangen.
Een voorbeeld van iemand die daarvoor pleitte is de recent overleden Andrew Walls.

Ook vanuit het perspectief van ontwikkeling/zending 2.0 zou ik dit erg aardig vinden: particuliere initiatieven om ontwikkeling van anderen te ontvangen.
En misschien bestaan die ook wel.

dinsdag, mei 27, 2008

Birma als ontocratie

Ontocratie: geregeerd worden door wat is.
Je wilt geen historisch perspectief en laat 'een betere toekomst' niet toe. Van Leeuwen introduceerde deze term in 1964. Newbigin bouwt dit als volgt uit: als in een ontocratische samenleving eenmaal een historisch perspectief is binnengekomen, een wereldbeeld wat aandacht heeft voor verbetering in de toekomst, dan is de geest uit de fles en gaat'ie niet meer terug.
Dat inbrengen van toekomstperspectief gebeurde zowel door het westers imperialisme ('de idee van vooruitgang' met wetenschap en techniek) als door de zendingsbeweging.

Een land is Birma is een typisch voorbeeld van zo'n ontocratie. Maar ook daar is de geest uit de fles en het is een kwestie van tijd. En van mensenlevens...

zaterdag, mei 24, 2008

Kerkelijke zending

In het RD is wat discussie (1,2,3) over de vraag of zending vanuit de kerk moet gebeuren of ook door interkerkelijke organisaties. Vanuit kerkelijke zijde wordt (niet verbazend) verdedigd dat in ieder geval de 'essentiële' elementen van zending (Woordverkondiging) onder de hoede van de kerk moeten blijven.

Dat is niet verbazend maar toch wel een beetje vreemd:

  • De zendingsopdracht hoort bij de kerk. Maar wat is de Kerk? De vergadering van alle gelovigen. Niet een bepaald kerkgenootschap als instituut. Dus of een organisatie nu bij 1 kerkgenootschap hoort of bij meerderen, of gewoon door christenen bestuurd wordt, maakt vanuit de bijbel niet erg veel uit. Vanuit bepaalde kerkorden natuurlijk wel.
    Typisch een voorbeeld van institutionele belangen.
  • De officiele kerk, zeker in protestantse kringen heeft geen goede 'track record' als het om zending gaat. Ze begonnen pas 300 jaar na de reformatie, terwijl de roomse kerk met de monnikenorden al lang aktief was.
    En wat er toen begon waren de vrijwillige zendingsorganisaties. Soms waren dat wel dominees, soms niet, maar vrijwel altijd werden die door de officiele kerkelijke autoriteiten tegengestaan (b.v. de leider die tegen Carey zei: jonge man, ga zitten, als God de heidenen wil bekeren, zal hij dat wel zonder jou of mij doen). Zeker op het continent werden veel van die verenigingen interkerkelijk; of legden ze niet officieel verantwoording af aan de ecclesiastische autoriteiten.
  • Interkerkelijke organisaties zouden dan wel 'bijzaken' mogen doen. Dus Wycliffe mag wel bijbelvertalen, maar niet het Woord verkondigen. Lijkt me lastig.

Met Coster ben ik het eens dat het belang veel meer ligt bij het goed begeleiden en beleid maken voor zendingswerk, gezien alle zendingstourisme en amateurisme wat toeneemt. En zelfs dat zul je een positieve plaats moeten geven in de 2.0 tijd.

dinsdag, mei 20, 2008

Short term uitzendingen

De laatste tijd heb ik me verschillende keren bezig gehouden met Short Term uitzendingen. Binnenkort komt hierover een boek op de markt waar ik een hoofdstuk in mocht schrijven over de spanning tussen short term en ontwikkeling.
Recent ook een training gegeven aan jongeren die een verdiepingsslag wilden maken nadat ze een keer op werkvakantie waren geweest en nu voor de 2e of 3e keer gingen. Dat is erg leuk om te doen. [verslag, bijbehorende ppt]
Wat me enorm opvalt, is het grote verschil in professionaliteit tussen verschillende short term organisaties. Of beter gezegd: verschil in insteek. Sommige organisaties proberen echt serieus te kijken hoe hun reizen bij kunnen dragen aan ontwikkeling, of in ieder geval basisprincipes van ontwikkeling niet tegenwerkt. Dingen als lokaal ownership en empowerment en partnership staan daar hoog op de agenda. Zomaar geld uitdelen is dan streng verboden.
Anderen lijken meer op een veredeld reisbureau waarbij de doelstelling vooral is om de jongeren een goede reis te geven. Er is dan b.v. wel veel aandacht voor geestelijke vorming, maar de vraag hoe dergelijke reizen lokale ontwikkeling kunnen dwarsbomen wordt niet gesteld. En de vraag naar relevantie ook niet. Laat staan dat gekeken wordt naar langere termijn impact.
Een voorbeeld van de eerste soort is wat mij betreft World Servants. Voorbeeld van de tweede soort geef ik even niet.

Zie hier trouwens een lijstje (Engelstalige) literatuur over short term uitzendingen.

zaterdag, mei 17, 2008

Zinderend

Donderdag op een symposium hoorde ik het: 'het zindert weer in de samenleving'. Het gaat weer om meer dan economische groei en materiële vervulling. Passie en roepingsgevoel doen er weer toe. En dat is zeker niet het alleenrecht van de kerk.
Ik zie dat ook om me heen:

  • Veel mensen die niet in de eerste plaats voor veel verdienen gaan, maar het gevoel willen hebben dat hun leven ertoe doet. Die 'werk met meerwaarde' zoeken, of dat buiten hun werk vinden. De hele "ontwikkeling 2.0" beweging zie ik hiermee verbonden evenals de enorm hoge vlucht van MVO - en dan beslist niet meer in de eerste plaats als window dressing of voor het goede imago.
  • De populariteit van initiatieven als stichting Present, en stichting HiP (Hulp in Praktijk), veelal naar aanleiding van de WMO wetgeving.
  • De positieve respons op initiatieven zoals de Michacursus, waar hele kerken bezig zijn om zich te bezinnen op hun rol in de samenleving, op een heel praktische manier: wat betekent 'dienen', 'recht en gerechtigheid' in deze samenleving?
  • Economen die waarden als 'barmhartigheid' (Graafland, Tilburg), authenticiteit (laatste Intermediair), geluk en moraliteit (naam vergeten) integraal een plaats geven in hun economie. Dit is niet meer alleen voorbehouden aan alternatieve economen als Goudzwaard (economie van het genoeg) en Haan (economie van de eerbied).

zondag, mei 04, 2008

Postmodernisme

Net een aardig stukje uit 2004 gelezen in Review and Expositor, met een leuke karakterisering van postmodernisme. Het gaat hier niet zozeer om goed of fout. De auteur (H.L. Poe) laat bij elk punt wel zien welke uitdagingen dit geeft aan het christelijk geloof

Deze karakterisering van postmodernisme is:

  1. Focus op persoonlijke
    • Relaties zijn belangrijk
    • Pluralistisch
    • Holistisch - geen acceptatie meer van kunstmatige segregatie en overspecialisatie
  2. Politiek vervreemd
    • Verwerping van autoriteit (maar niet van echtheid)
    • Verwerping van ideologieen
  3. Filosofisch verward
    • Verwerping van empiricisme als waarheidsbron
    • Verwerping van rationaliteit als waarheidsbron
  4. Theologisch onwetend (geen vijand van christelijk geloof zoals moderniteit, want weet er te weinig van)
    • Relativiteit van waarden
    • Acceptatie van het spirituele

Zelf zie ik behoorlijk de beperkingen van her logisch-positivisme, zeker in de sociale wetenschappen. Bij evaluaties is 'praktisch postmodernisme' voor mij absoluut bruikbaar en ik kan veel met het sociaal constructivisme. Maar dat betekent niet dat ik alle filosofische grondslagen van het postmodernisme helemaal aanvaardt (dat er geen objectieve feiten en geen absolute waarheid is). Ik neig naar een soort boedelscheiding of toepassing op verschillende niveaus, maar zou daar veel meer over na moeten denken om dat goed te kunnen verwoorden.

donderdag, mei 01, 2008

Niemandsland

Een jongen van 10 verliest zijn moeder, zijn vader gaat psychisch onderuit, en hij belandt in de jeugdzorg. Gebaseerd op echt verhaal. Familie zei dat je dit boek niet met droge ogen kunt lezen. Dat geloof ik niet zo snel, maar hier scheelde het niet veel.

De jongen krijgt met alles van jeugdzorg te maken en verhuist tig keer. Er wordt niet een uitgesproken negatief beeld geschetst van jeugdzorg, er zit een groot verschil tussen personen, maar toch is het verhaal erg triest.

Punten die voor mij spreken:

  • Het grote verschil tussen gezin en instelling: georganiseerde aandacht faalt altijd. Meest concreet: hij komt op verjaardag naar beneden en de verplichte slingers ontbreken: 'zal ik maar weer even naar boven gaan?' 'OK'. Even later: 'kom maar naar beneden, je bent toch jarig vandaag?'. Mensen die 'niet betaald worden om belangstelling te tonen' hebben bij voorbaat een heel groot streepje voor bij de jongen.
  • Hoe de echte interesse in wat de jongen heeft meegemaakt tussen wal en schip raakt, ofwel tussen tientallen verzorgers, leiders, therapeuten etc. toch niet aan de orde komt (de jongen sluit zich ook steeds meer af). Na een aantal jaren weet hij nog steeds niet hoe zijn moeder is overleden. Niemand heeft hem dat ooit verteld en niemand komt erachter dat dit zijn obsessie is.
  • Het negatieve effect van doorgeslagen regelgeving. Zijn leerdoel is 'sociale contacten leren', maar mag maar 2 afspraken buiten de instelling per week. Een gesprekje in de supermarkt wordt ook als afspraak aangemerkt en komt in mindering op de bezoekregeling.
  • De regelgeving lijkt verder te gaan dan de communicatie tussen leiding aan kan: enorm veel details aan regels, die met overdrachten tussen leiders niet goed overkomen en leiden tot misverstanden.
  • Het grote verschil tussen jeugdzorgwerkers: hoe minder echte interesse - hoe minder echt contact - hoe meer regeltjes. Echte interesse wordt al snel door andere leiders als 'te betrokken' gekenmerkt en er lijkt in het boek inderdaad een verband te zijn met burnouts.
  • Hoe de jongen zelf haarfijn doorheeft hoe het werkt: hoe de regels de leerdoelen tegenspreken; hoe miscommunicatie aan de kant van leiding wel kan, maar foutjes aan de kant van hemzelf onmiddellijk resulteren in een 'consequentie' (=straf).

Wat betreft m'n eigen werk, moest ik sterk aan 2 dingen denken:

1) de vele ontwikkelingsprojecten waar wonen in instellingen / gezinsvervangende tehuizen / weeshuizen / kostscholen gestimuleerd wordt (of als eerste optie geaccepteerd wordt). Dit boek laat enorm scherp zien hoe groot het verschil is tussen een gezin of alle vervangingen ervan. Het verschil tussen aandacht van 'betaalde zorgwerkers' en een natuurlijke plaats in een gezin.

2) de theorie van de presentie: aandachtige nabijheid waarbij subjectieve relaties op een professionale manier een expliciete plaats krijgen in het zorgproces. Dit boek is een sterke bevestiging van het belangwekkende van deze beweging.

dinsdag, april 22, 2008

Associatief zoeken

Met quintura kun je een associatieve zoekfunctie maken. Zie hier voor mijn weblog. Lukt me nog niet helemaal op m'n sidebar.

Gevecht

'Berust nou maar.' Dat is de bijwerking van een bepaalde theologie die in de christelijke wereld nogal eens voorkomt. 'Het is geen mens die het je aandoet'. 'Alles komt uit Gods hand'.


Mooi niet dus.

Ik geloof dat Jezus laat zien wie God is. Bij pijn en moeite verwees Hij niet naar 'God die het doet' maar liet zien wat God echt wilde: de oplossing.
Waar de berustingstheologie opgeld doet, is te weinig aandacht voor de fundamentele aanwezigheid van het KWAAD, en voor de opdracht om in Gods naam tegen dat kwaad te strijden.
In de onderschatting van het kwaad staat deze theologie weer dicht bij optimistische, logisch positivistische hulpdenkers, die een makkelijk en maakbaar 'end of poverty' of andere utopieen voorspiegelen.
Niet zozeer 'werk aan de winkel', maar meer 'het gevecht aangaan'.
Ik hou meestal niet zo van Amerikaanse evangelikale boeken, maar dit boek van Gregory Boyd spreekt me erg aan. Wie me nu beschuldigt van 'prosperity gospel', moet misschien meer over Jezus lezen.

Hutjes of huizen

Hoe praat je over mensen? Heb ik het vaker over gehad: hoe schrijf je over Afrika? Welke termen zijn nog acceptabel, en waarom schuiven die termen steeds op? Van inboorling naar inheemse naar native naar local naar 'iemand van de plaatselijke ethnische groepering'.

Heb je het over 'hutjes' of over 'lokale huizen'? Of ligt dat aan je doel? Bij fondsenwerven mag je iets denigrerender zijn??

Volgens mij gaat het erom welke termen de lokale bevolking gebruikt. Niet de termen die de lokale rijken of hogere klasse gebruikt over de armeren. Ook niet de termen die armen gebruiken richting rijke donoren van wie mogelijk geld te verwachten is.
Maar de terminologie die bevolkingsgroepen hanteren over hun eigen huizen. "Local colloquial discourse" heet dat volgens mij; voor wie van moeilijke woorden houdt.

En als mensen het dan over shacks hebben, mag je dat overnemen. Zonder respect te verliezen. En als mensen het dan over houses hebben, moet je dat overnemen. Om het respect niet te verliezen.

donderdag, april 17, 2008

Open source economie

In 1835 startte de eerste krant. Kosten $500 (nu $10.000). 15 jaar later kostte een krant beginnen $ 2,5 miljoen. Deze verandering wordt nu omgedraaid door het internet, met name de open source beweging. Ben een filmpje aan het kijken van Yochai Benkler die dit helemaal uitwerkt. Beslissingen over relevantie worden ge-outsourced naar het algemene publiek.
Hij beschrijft Linux, de SETI computer waardoor NASA ongebruikte rekencapaciteit van duizenden mensen gebruikt en daardoor een enorm krachtige computer heeft.
En projecten waarbij duizenden vrijwilligers kleine stukjes rekenwerk oplossen wat samen net zo goed blijkt te zijn als het werk van specifiek opgeleide PhD's. En natuurlijk Wikipedia c.s.
Peer te peer networks (P2P) waardoor opslagnetwerken ontstaan die anders miljoenen kosten.

Het bijzondere is het verdwijnen van autoriteit en voorrechten van bezit. Hij vat het allemaal samen als 'social production' en laat bij al deze voorbeelden zien hoe duurzaam het is, hoe kwalitatief.

De grote bedreiging is het tegenhouden van vrije verspreiding van kennis. Gaat het industriele model verder: kennis tegenhouden zodat er geld mee verdiend kan worden, of neemt het sociale model het over: gezamenlijk kennis opbouwen en delen en daar verder mee komen?

Leuk filmpje om even te kijken

vrijdag, april 11, 2008

Uniformiteit en diversiteit in Islam

Voor mijn studie dit boek aan het lezen. Geschreven door een vooraanstaand gematigd Moslim. Hij laat zien dat Islam tot de 19e eeuw een traditie kende met heel veel respect voor pluriformiteit, discussies rondom verschillende interpretaties, en de shari'a als een pluriform en divers geheel van deels tegenstrijdige opvattingen.
Totdat vanaf de 19e eeuw 'puriteinse' stromingen ontstonden, zoals het (salafisme en) wahabbisme, die in feite de Arabische Bedoeinencultuur absoluut maakten en alle andere opvattingen en interpretaties verketterden. Detail: de engelsen stimuleerde de opkomst van deze Arabische verzetsbeweging tegen het Ottomaanse rijk omdat verzwakking van dit rijk hen goed uitkwam.
Ik kan dit boek zelf onvoldoende beoordelen, maar dit soort historische interpretaties zijn wel boeiend. En blijkbaar is de spanning van uniformiteit vs. diversiteit niet aan 1 religie voorbehouden.

woensdag, april 09, 2008

1% club

Sinds kort is er een nieuw initiatief uit: de 1% club. Dit is een online marktplaats die mensen en goede doelen bij elkaar brengt. Je kunt de projecten bekijken naar thema, naar MDG, je kunt ze taggen, op kaartjes zien (Google maps), testimonies van anderen zien, delicious tags van het project bekijken, ratings van anderen zien, vergelijkbare projecten bekijken, elk project heeft een RSS feed, etc. Zowel de projecten als de gevers kunnen op alle web2.0 manieren met elkaar in contact zijn. Het geheel lijkt een beetje op Kiva, alleen is Kiva ook zelf een uitvoerende organisatie.
Daarbij is het heel transparant en kun je zien welke leden aan welk project hoeveel geven. (als iedereen zich strikt aan de 1% richtlijn houdt, weet je dus ook wat iedereen verdient, :))
Het zijn allemaal kleine projectjes, veel zijn onderdeel van een groter geheel en de informatie die voor projectjes van 2-3000 euro geboden wordt, is in veel gevallen redelijk, meestal inclusief projectdocumenten en / of jaarverslagen. Er staat ook altijd informatie bij over andere financieringsbronnen. Voorwaarden van projecten om mee te doen zijn laag, maar moet wel officieel geregistreerd zijn.
Het is gericht op iedereen die wel betrokken wil zijn bij ontwikkelingswerk maar niet op de 1.0 manier maar op de 2.0 manier. Een beetje jongere ouderen en oudere jongeren waarschijnlijk (en te zien aan de leden die er opzitten.)

Ik denk dat veel ontwikkelingsorganisaties veel kunnen afkijken van de interactieve presentatie van projecten (en afkijken hoort bij de 2.0 wereld). Ik ben ook benieuwd of dit ook nog een lerend effect gaat opleveren voor de goede doelen: door de uitwisseling bijvoorbeeld.
Ook ben ik benieuwd welke kant de ratings op zullen gaan: of die zullen sturen naar relevantie en mate van impact, of meer op 'uiterlijke kenmerken'.

vrijdag, april 04, 2008

De kracht van diversiteit

Vandaag een paper afgerond voor m'n studie. Daarin moest ik laten zien kennis te hebben van ontwikkelingen tussen AD200 en AD 1945. Ik heb dat gedaan aan de hand van een artikel met als hoofdstelling dat het accepteren van diversiteit een kracht is voor geloofsgemeenschappen. Hij laat zien dat als Westers christendom dit niet snel doet, ze gevaar lopen in de marge terecht te komen, gezien de verschuiving van het christelijk geloof naar het Zuiden.
In de paper onderbouw ik dit door een aantal stellingen te poneren die ik vervolgens illustreer met ontwikkelingen uit de hele tijdsperiode. Hieronder vat ik de stellingen samen, zonder de onderbouwing. Dit doe ik vooral om zelf ook een NLse samenvatting snel terug te kunnen vinden.

Historisch (200-1945)

  1. Tolerantie, vrijheid van gedachten en expressie onafhankelijk van de leidende klasse correleert door de geschiedenis heen met positieve maatschappelijke ontwikkelingen.
  2. Terwijl de Westerse samenleving steeds verder ontwikkelde in wetenschap en techniek, werd ze zich steeds minder bewust van de verschillende ontwikkelingen, stromingen die de basis hiervoor gevormd hebben (chr. geloof, keltische kerk, moslim maatschappij in middeleeuwen)
  3. De geschiedenis van expansie van het Westen is onderliggend aan de soms antagonistische houding van velen in het Zuiden (b.v. AIC's) (kruistochten, ontdekkingstochten, slavernij, kolonialisme)
  4. De koppeling van christelijk geloof aan politieke macht heeft haar universele karakter verminderd en heeft geleid tot diversificatie ervan. (Perzie bij Romeinse rijk, nestoriaanse kerk, Rusland C14)

Sociaal cultureel (200-1945)

  1. Verschillende ideologische stromingen hebben wortels in de Judeo-christelijke traditie en kunnen beschouwd worden als afsplitsingen ervan. (wetenschap en techniek, Marxisme, Darwinisme)
  2. Bewegingen die vergeten dat ze zelf afsplitsingen zijn en uniformiteit (politiek) willen forceren, hebben soms negatief effect op ontwikkeling. (Leninisme, export westers secularisme met ontwikkeling)
  3. Culturen zijn altijd veranderlijk en aanpassend geweest. De wederzijdsheid van culturele interactie door de eeuwen heen is in toenemende mate vergeten sinds het imperialisme

Religieus / filosofisch (200-1945)

  1. Uniformiteit heeft grote aantrekkingskracht voor religies (vanwege [terecht] geloof in absoluten, of vanwege politieke overwegingen).
  2. Pogingen tot uniformiteit zijn in het algemeen niet succesvol geweest en hebben veeleer tot diversiteit en oneenheid geleid (o.a. Protestantse Reformatie als breakdown van de uniformiteitshypothese van de RKK)
  3. Het bestaan van spin-offs (ofwel ketterijen) is een indicatie van innerlijke kracht, niet van zwakte

Vervolgens maak ik toepassingen voor de gereformeerde gezindte als het gaat om cross-cultureel werk, en als het gaat om relaties tussen en binnen kerken.

Ben benieuwd hoe dit becijferd gaat worden.

[Update 22-04: vandaag cijfer binnen: A (95 v.d. 100 punten). Mixen van Engels en Amerikaans kost me punten]

Nieuwe zoekfunctie

Bovenaan de blauwe balk rechts staat nu een nieuwe zoekfunctionaliteit. Je kunt hiermee zoeken binnen deze weblog, maar ook binnen alle pagina's waarnaar ik links heb opgenomen. Dat laatste lijkt mij een goede toevoeging.

Ik neem hier gauw even een link op naar mijn eigen del.icio.us account, zodat ook de (titels van de) sites die ik daar getagd heb, meegenomen worden.

Als ik integraal door alle (en alleen die) websites wil zoeken die ik in delicious getagd heb, gebruik ik Deligoo. In feite heb ik daarmee mijn eigen kleine internetje gedefinieerd waaarbinnen ik dan zoek.

dinsdag, april 01, 2008

Relaties zending en kerk

Naar aanleiding van recente artikelen in het ND over terugkeer van zendingswerkers uit Congo, heb ik een artikel geschreven over een aantal facetten die een rol spelen bij verhoudingen tussen zendingsorganisaties en 'jonge kerken'. Ik heb hierbij veel gehad aan de kruisbestuiving tussen ontwikkelingswerk en zendingswerk, bijvoorbeeld de betekenis van duurzaamheid, ownership en machtsrelaties, waarover in OS meer wordt nagedacht en meer rekening mee wordt gehouden dan in zendingswerk.

Dit artikel is zowel in het RD als in het ND geplaatst met een paar kleine verschillen.
Met de titel in het ND ben ik iets minder blij: dat zendingswerk te vaak kerkelijk opbouwwerk is. Het woordje "te" noem ik namelijk niet.

vrijdag, maart 28, 2008

Minder managers, evenveel bureaucratie

In de Intermediair een kort artikel over het afnemen van het aantal managers (-24%) en leidinggevenden (-34%). Dit komt doordat in de kenniseconomie mensen veel meer toegang tot informatie hebben, veel meer zelf beslissingen kunnen en durven nemen en meer in wisselende structuren en verbanden werken zoals projectgroepen. Werknemers willen in toenemende mate deze vrijheid en bedrijven blijken hier beter door te presteren.
Tot zover het goede nieuws.

Maar de controledrang en verantwoordingsdrang neemt juist toe. In alle sectoren nemen alle vormen van rapportages toe. Ook een beetje juridisering.
Ik sta hier gemengd in: vrijheid zonder performance control kan niet. Inzicht in werkresultaten is een absolute must, maar ik heb hier wel een paar bezwaren:

  1. Dit heeft tot gevolg dat nadruk op output komt te liggen, meer dan op wat je echt wilt bereiken. Berucht voorbeeld zijn de agenten die afgerekend worden op het aantal bekeuringen, of de NGO die alleen rapporteert over het aantal mensen dat een training bezocht.
  2. Het kan een complete fake werkelijkheid opleveren. Voorbeeld is een tijdschrijfsysteem dat op 5 minuten nauwkeurig moet worden ingevuld. Je kunt er dan van verzekerd zijn dat allerlei vormen van creatief boekhouden gaan ontstaan.

Ik zou juist pleiten voor een gerichtheid op de echte resultaten die je wilt bereiken, voor het flexibel, contextspecifiek en maatgesneden formuleren van de meetpunten die daar inzicht in geven en daarop monitoren. Bij bedrijven lijkt dat erg makkelijk: b.v. het aantal orders dat je binnenhaalt, maar met iets breder denken (MVO, PPP) zouden hier ook iets meer evalueerbare doelen bij moeten komen. En dan nog steeds zelfsturend.

dinsdag, maart 25, 2008

Lesboek OS

De toekomst van OS is nu echt zonnig. Havo en VWO leerlingen krijgen vanaf nu echt les in ontwikkelingssamenwerking. Er is zelfs een heel boek voor middelbare scholieren geschreven. Straks wordt het een makkie voor NGO's om goed personeel te krijgen en de particuliere initiatieven zullen niet alleen als paddestoelen de grond uitschieten, maar de kwaliteit ervan zal ook veel hoger worden.
En dat dankzij een hele generatie jonge mensen die al vanaf middelbare school alles over OS met de paplepel ingegoten gaat krijgen.

Ons vak wordt wel een onsje minder exclusief, maar ja

zaterdag, maart 22, 2008

Medische zending

Net een hele les over 'medisch zendingswerk' achter de rug: de historische motor achter veel gezondheidszorg in niet-Westerse landen. Tot in de '70 er jaren was soms bijna de helft van alle medische voorzieningen in een land in handen van christelijke organisaties.
Heel kort is de geschiedenis als volgt:

  1. Zendingswerkers doen ook informele medische kennis op om in hun omgeving allereerste medische zorg te kunnen verlenen (met uitzonderingen die een echte medische opleiding hadden zoals David Livingstone).
  2. Medisch zendingswerk professionaliseert en breidt uit (vanaf 2e helft 19e eeuw). Naduk op goede opleiding, ontwikkeling van ziekenhuizen, etc. Motivaties: a) gehoorzaamheid bijbelse opdracht, b) humanitaire overwegingen, c) zorg voor eigen zendingswerkers waaronder ook hoge sterfte was, d) als 'deuropener' voor overig zendingswerk.
  3. Doorontwikkeling naar medische opleidingen en meer geavanceerde ziekenhuizen.
  4. Verschuiving naar Primary Health Care van '80er jaren. Eigenlijk sluit dat dus weer gedeeltelijk aan bij fase 1. Voor ziekenhuizen wordt meer en meer aansluiting gezocht bij overheden.

Een suggestie uit een toonaangevend document uit 1894 (Dowkontt, murdered millions) leek erg actueel: laat medisch zendingswerk zich niet alleen richten op de allerarmsten, maar vooral ook op de rijkeren, die realistische fees kunnen betalen: daarmee kan dit werk zich voor een groot deel bedruipen. 114 jaar later spelen soms dezelfde discussies.

Nog een aardig punt wat ik me niet eerder zo gerealiseerd had: medisch zendingswerk heeft een grote rol gespeeld bij de declericalisatie van zendingswerk: minder in handen van officiele ambtsdragers.

zaterdag, maart 15, 2008

Apartheid en prosperity gospel

Elizabeth Isichei koppelt 2 van mijn interesse gebieden aan elkaar: apartheid en prosperity gospel. Tijdens de apartheid heeft de health en wealth gospel stroming klakkeloos de apartheid geaccepteerd. God dienen maakt immers rijk? Logisch dus dat God dan aan de kant van de machtige blanken was. Televisie evangelisten als Jerry Falwell, Jimmy Swaggart en het Rhema centre in Johannesburg stonden voluit achter het regime.

Logisch dus dat theologische stromingen verwant aan de bevrijdingstheologie veel meer voet aan de grond kregen in Zuid Afrika dan elders in Afrika.

Daarmee hebben dus zowel het prosperity gospel alsook de gereformeerde traditie boter op hun hoofd.

maandag, maart 10, 2008

EHBO

"Eerste Hulp Bij Ontwikkeling" is de titel van een heel nieuw boekje, geschreven door Mirjam Vossen. Het is geschreven voor particuliere initiatieven in hulp en ontwikkelingswerk.

100 kleine bladzijden met een intro in ontwikkelingswerk. Je leest het boekje in een uur of anderhalf uur uit en het is leesbaar voor iedereen.
Het is geschreven vanuit het perspectief van particuliere initiatieven en bijna alles wordt met leuke korte voorbeelden geillustreerd.

Het boekje gaat in op vrijwel alle punten die uit recente onderzoeken (Schulpen, Kinsbergen) naar voren kwamen. Het boekje neemt de kritiekpunten vaak niet zonder meer over, maar intussen worden ze door de aangereikte stof toch ongeveer allemaal ondervangen. Ik vind dat erg knap: je sluit dan heel erg bij de lezer aan en intussen stuur je inhoudelijk toch heel sterk. In alles merk je dat de auteur niet alleen ontwikkelingsgeograaf is maar ook journalist.

Als je het boekje heel kort wilt samenvatten, kun je zeggen dat het de meest belangrijke en algemeen geaccepteerde lessen van ontwikkelingssamenwerking samenvat en weergeeft. En daarbij evalueert in hoeverre dit relevant is voor particuliere initiatieven.

In dit korte bestek worden zonder gebruik van jargon de belangrijkste dingen gezegd over: kwaliteit, visievorming, output outcome impact, projectmatig werken, projectcyclus, partnership, ownership, participatie, institutioneel vs community based, evaluaties, accountability, lerende organisatie, advocacy, complementariteit, vrijwilligersbeleid en zelfs ook in machtsrelaties en verstoring daarvan door projecten.

De inhoud (dit zijn de ondertitels van de hoofdstukken):

  1. Ontwikkelingsprojecten van particulieren
  2. Kwaliteit van ontwikkelingsprojecten
  3. Samenwerken met mensen en organisaties in het Zuiden
  4. Kanttekeningen bij 'containerhulp', weeshuizen en microfinanciering
  5. Projecten plannen en begroten
  6. Het uitvoeren van projecten in het Zuiden
  7. Neveneffecten en duurzaamheid
  8. Controleren van uitgaven
  9. Monitoren en evalueren
  10. Samenwerken met andere vrijwilligers

Het enige wat niet aan de orde komt is de relevantievraag en misschien is dat juist wel goed. Zo zal het boekje de meeste ingang vinden in het land van de particuliere initiatieven.

Een punt vind ik beslist minder handig. De auteur gebruikt de term 'vrijwilligers' in plaats van 'particuliere initiatieven'. Maar daardoor versmalt ze de particuliere initiatieven behoorlijk. Er zijn een heleboel private initiatieven en filantropische instellingen die ook betaalde mensen aan het werk hebben. En ook voor veel daarvan zou dit boekje ook weleens heel erg aardig kunnen zijn.

vrijdag, maart 07, 2008

Informatierecht

Er ligt (opnieuw) een wetsvoorstel dat klanten het recht moet geven om informatie over producten op te vragen: waar het gemaakt is en onder welke omstandigheden.
De discussie spitst zich toe op de vraag of dit wettelijk geregeld moet worden of dat er een code kan komen vanuit het bedrijfsleven zelf (zoiets als de SA8000 code ofzo).
Zelf ben ik groot voorstander van deze openheid. Ik heb inmiddels de ervaring om in dezelfde winkel 3 keer de eerste te zijn geweest die vroeg of de kleren die ik kocht met kinderarbeid gemaakt waren.
Natuurlijk is een code door het bedrijfsleven zelf veel beter, maar een wettelijke minimumbasis eronder lijkt mij prima als versneller.

zaterdag, maart 01, 2008

Assepoester

Eerder heb ik me weleens verdiept in narratieve theologie. Verschillende zendingsorganisaties hebben benaderingen ontwikkeld zoals chronological Bible storying. Sluit veel beter aan in culturen met een hoge mate van orality dan meer analytische exposities van de verhalen.
In Joitske's blog zag ik een enorm leuke ppt van het sprookje van Assepoester. Vergelijk het bekende verhaal van dit sprookje maar eens met deze powerpoint.
Als je het sprookje toch mooier vindt, is er hoop dat er nog wat orality is overgebleven in onze cultuur.


MDG's en afhankelijkheid

Jim Harries heeft een aardige gedachte, die heel kort hierop neerkomt:

  • De MDG's zijn gebaseerd op seculier gedachtengoed - spirituele / religieuze dimensie buitengesloten.
  • In westerse context is dit zinvol gedachtengoed (is gerelateerd aan materialisme); in niet-westerse culturen (meer integraal / holistisch / incl. spiritueel) is dit niet zinvol te plaatsen en heeft het dus iets mystisch.
  • Overplanten van de MDG's met bijbehorende manier van aanpak (gebaseerd op dit seculiere gedachtengoed) vraagt daarom nog extra (en blind) vertrouwen van niet-westerse culturen in dit (voor hen) mystieke gedachtengoed.
  • Daarmee creeert het extra afhankelijkheid (sowieso ook al door het middel van grootscheepse geldoverdracht).

Ik denk dat hier veel waarheid in zit. Dat het onderliggende seculiere wereldbeeld (of religie) wholesale meegeleverd wordt met alle 'ontwikkeling', wordt tegenwoordig veel breder erkend, ook door niet-religieuze auteurs. Dat dit hele concept ingepast wordt in lokale manieren van denken (en dus mystiek wordt opgevat) is voor mij het nieuwe element in zijn gedachte. Ik denk dat dit wel aansluit bij de 'reality on the field', maar of globalisering en langdurige wederzijdse exposure dit niet veranderd hebben, vraag ik me af. Maar ook in dat geval zou dat dit vergrote begrip alleen betrekking hebben op een kleine elite.

Opnieuw particuliere initiatieven

Na de studie van Lau Schulpen is er nu opnieuw een onderzoek naar de resultaten van particuliere initiatieven, uitgevoerd door Sara Kinsbergen voor Wilde Ganzen, een organisatie die particuliere initiatieven financieel ondersteunt.

Ze kijkt naar de output, de outcome en de duurzaamheid als 3 indicatoren voor 'succes', maar ook naar de samenwerking, de ownership en de capaciteit van lokale partners en de NLse particuliere initiatieven als factoren die dit succes beinvloeden.

Ze heeft 74 enquetes van NLse initiatieven en 35 van lokale partners teruggehad en 10 projecten in Tamil Nadu, India, bezocht.

Conclusies: output en outcome worden redelijk gehaald, duurzaamheid vrijwel niet. Blijvende afhankelijkheid en/of onvermogen om de projecten na het project door te laten gaan (of de projectresultaten blijvend toegankelijk te laten zijn voor de doelgroep).

Manier van samenwerking blijkt (voorspelbaar) veel invloed te hebben op deze resultaten, b.v. projecten die op moment van bezoek op goed vertrouwen worden geaccepteerd maar toch niet zo helder bleken te zijn, of relaties met slechts 1 of enkele charismatische personen met bijbehorende risico's. Capaciteit van lokale organisaties heeft, lijkt ook een belangrijke factor (ook voorspelbaar).

Lokale organisaties bleken erg weinig netwerk te hebben en dus redelijk in isolatie te werken. Mogelijk ook weinig belang bij lokaal netwerk vanwege de relatief makkelijkere beschikbaarheid van de NLse initiatieven?

Interessant is dat de gedrevenheid van NLse initiatieven (en daarmee de drive om veel beslissingen zelf te nemen en soms te reageren op basis van eerste indrukken of emoties) een negatief effect leek te hebben op de passendheid en de duurzaamheid van projecten.

Wilde Ganzen wordt aanbevolen om beoordelingscriteria wat verder in te vullen danwel aan te scherpen, trainingen aan te bieden en te werken aan bewustwording bij NLse particuliere initiatieven.

Dit onderzoek is (evenals dat van Lau) mild en bescheiden getoonzet, leuk en helder om te lezen en benadrukt nog iets meer de positieve kanten. Juist daarover blijven nog wel vragen over. Impact, resultaten op langere termijn, wordt helemaal buiten beschouwing gelaten. Begrijpelijk in het kader van zo'n onderzoek. Maar zelfs outcome wordt wel erg mager ingevuld (b.v. bij bouw opvanghuis: 'verbeterde levensomstandigheden', bij aankoop schoolmateriaal: 'verbeterde onderwijsomstandigheden'). Mijn vragen daarbij zouden zijn hoe je dat bepaalt, wie dat bepaalt, waarmee vergeleken wordt, etc.

Ook wordt niet gekeken naar relevantie, terwijl daar wel in algemene zin positieve uitspraken over gedaan worden. Juist als de lokale inbedding vragen oproept (zoals uit enkele casusen lijkt), zijn er vaak ook vragen te stellen bij de relevantie.

De vragen die in het kader van duurzaamheid naar voren komen, hebben ook soms raakvlakken met relevantie (b.v. opzetten van parallele structuur van (12) eigen klaslokalen, terwijl kinderen vervolgens toch maar naar de reguliere school gestuurd worden).

Wat ook leuk is aan dit rapport heel kort en heel leesbaar weergeeft hoe en wanneer het denken over partnership, ownership, duurzaamheid etc. is ontwikkeld. Als dan juist naar voren komt dat deze punten allemaal weinig beseft worden door particuliere initiatieven, bevestigt dat de indruk dat er vaak een aantal 'lessons learned' over het hoofd gezien wordt - en wielen opnieuw worden uitgevonden (en misschien is dat ook de enige manier om echt dingen te leren?)

Al met al leidt dit onderzoek tot vergelijkbare conclusies als het onderzoek van Lau Schulpen en wordt ook hier een pleidooi gevoerd om het particuliere initiatief niet alleen te zien als draagvlakversterking (dus primaire doelgroep NL) maar ook te kijken naar de effecten van de interventies die gedaan worden.