Intelligent Design in de 19e eeuw

Ik ga hier niet veel zeggen over evolutie of schepping - of over de nieuwe debatten over Intelligent Design. Hoop in ieder geval dat het type controverses zoals in de VS over dit onderwerp ons bespaard gaat blijven.

• In de 18e eeuw had Linneaus gewerkt aan de indeling van soorten, 'species'. Zijn leerlingen gingen overal over de aarde om soorten te verzamelen die allemaal keurig werden ingedeeld. Charles Darwin was één van hen, maar dan een beetje later: 19e eeuw. Er begon wat twijfel te komen aan de vaste hokjes van de 'species' die tot dan toe aangenomen werden: er kwamen geen soorten bij en er gingen geen soorten verloren.
• Al voor Darwin zijn belangrijkste boeken publiceerde, was er een boek waarin beweerd werd dat soorten evolueerden (Robert Chambers, 1844).
• Darwin begon zijn ideeën te ontwikkelen in de 1830'er jaren tijdens zijn reis met de Beagle. Hij volgde heel sterk de ideeën van Lyell die ervan uitging dat vaste krachten en principes de processen leidden die de aarde vormgaven.
• Gelijk met Darwin ontwikkelde ook Wallace dezelfde ideeën, n.l. dat de soorten uit elkaar ontstaan waren door natuurlijke selectie en aanpassing. Hun ideeën werden samen gepresenteerd in Londen in juli 1858 (en maakten toen maar weinig indruk).
• Bij zowel Darwin als Wallace speelde Malthus publicatie een rol. Die beweerde dat de bevolking altijd harder zou groeien (exponentieel) dan de benodigde resources (lineair) - en dat rampen daarom alleen voorkomen zouden kunnen worden door b.v. kleinere gezinnen.

Wat heel aardig is, is het verschil tussen Darwin en Wallace:

• Darwin was een gelovig iemand, die controverses schuwde, heel lang aarzelde voor hij met zijn theorieën naar buiten kwam. Hij ging langzamerhand en tegen zijn zin twijfelen aan zijn geloof in God zoals hij dat altijd gehad had.
• Wallace was in zijn jeugd anti-religieus geworden, las het boek van Chambers en ging bewust op zoek om te bewijzen dat het ontstaan van de soorten door evolutie gebeurde. Hij verzamelde daar 127.000 planten en dieren voor.
  Echter, vanuit zijn passie voor evolutie, begon zijn Godsgeloof weer terug te komen, althans, geloof dat er toch wel een 'Higher Intelligence' moest zijn die achter dit hele gebeuren stond. Is dit Intelligent Design in de 19e eeuw?

Dus de één begon vanuit traditioneel geloof meer en meer te twijfelen en de ander raakte vanuit ongeloof meer en meer overtuigd dat atheisme toch niet houdbaar is.